واکاوی الگوهای تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال مولد دماهای فرین بالای ۵۰ درجه منطقه غرب آسیا

این پژوهش با هدف بررسی و شناسایی روزهای با وقوع دمای فرین بالای ۵۰ درجه سانتیگراد و تعیین الگوی سینوپتیکی رخداد آن ها در منطقه غرب آسیا انجام شد. برای انجام این کار از داده های بازتحلیل شده NOAA-CIRES-DOE ۲۰th Century Reanalysis V۳ بیشینه دمای دومتری سطح زمین طی دوره زمانی ۱۸۳۶ تا ۲۰۲۰ در فصل گرم سال (ژوئن تا سپتامبر) استفاده شده و در نهایت تعداد ۵۱۳ روز دمای بیشینه بالای ۵۰ درجه جهت تحلیل سینوپتیک شناسایی گردید. دماهای بالای ۵۰ درجه در ماه های ژوئن، ژوئیه و اوت به وقوع پیوسته و تغییرات سالانه فراوانی دماهای بیشینه فرین دارای روندی صعودی بوده و همچنین بیشترین فراوانی وقوع دمای فرین بالا در دهه های اخیر و در سال ۲۰۱۵ و ۲۰۱۰ رخ داده است. جهت تحلیل سینوپتیک تعداد ۵۱۳ روز شناسایی شده، داده های واکاوی شده ارتفاع ژئوپتانسیل متر تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال برای روزهای مذکور استخراج و خوشه بندی اعمال شد. سپس روزهای با وقوع شدیدترین دما در هرخوشه به منظور تعییین الگوی سینوپتیک انتخاب شدند. با توجه به یافته های تحقیق مشخص شد که محدوده ی رخداد دمای بیشینه ی فرین، منطقه ی مرزی جنوب غرب ایران و جنوب شرق عراق می باشد. نتایج تحلیل سینوپتیک نشان داد که از یک سو وجود شرایط وضعیت کم فشار با منشا کم فشارهای حرارتی خلیج فارس، شبه جزیره عربستان و گنگ در سطح زمین همراه با استقرار پرارتفاع غرب آسیا در تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال بر روی منطقه و از سوی دیگر انتقال هوای گرم عرض های پایین (عربستان و عراق) و بیابان های داخل ایران به سمت منطقه مذکور، سبب رخداد دمای بیشینه فرین در منطقه شده است. در واقع با توجه به همگرایی دمایی رخ داده در سطح زمین به علت وجود وضعیت کم فشار و افزایش نزول بی در رو دما به دلیل گردش واچرخندی پرارتفاع های ترازهای بالای جو، گرمایش سطح زمین تشدید شده و ضخامت جو نیز بالا بوده است.

Keywords:

High extreme temperatures , reanalysis data , synoptic analysis , global warming , West Asia , دمای بیشینه فرین , داده های بازتحلیل شده , تحلیل سینوپتیک , گرمایش جهانی , غرب آسیا