عوامل تعیین کننده نیاز به نیروی کار پرستاری و پیش بینی تعداد پرستار مورد نیاز در بیمارستان های دولتی ایران (۱۴۰۴ -۱۳۹۷)

زمینه و هدف: نسبت بهینه و مناسب پرستار برای داشتن یک نظام سلامت کارا ضروری است به طوری که کمبود پرستار علاوه بر کاهش کیفیت مراقبت های سلامت منجر به آثار سوء بر ویژگی های جسمی و روحی پرستاران می گردد. از طرفی مازاد عرضه پرستار نیز منجر به هزینه بالای ارائه خدمات درمانی و اتلاف منابع می شود. هدف این مطالعه تعیین عوامل موثر بر نیاز به نیروی کار پرستاری، پیش بینی تعداد پرستار مورد نیاز و همچنین مازاد یا کمبود پرستار در بیمارستان های دولتی ایران برای سال های ۱۴۰۴ -۱۳۹۷ بود. روش بررسی: مطالعه حاضر تحلیلی است که برای تعیین تعداد پرستار موردنیاز، ابتدا تابع تقاضای پرستار بر اساس مهم ترین عوامل تاثیرگذار با روش خودرگرسیون با وقفه توزیعی Autoregressive Distributed Lag (ARDL) و برای سال های ۹۶ -۱۳۷۳ برآورد شد و سپس با استفاده از نتایج به دست آمده، تعداد پرستار مورد نیاز برای سال های ۱۴۰۴ -۱۳۹۷ پیش بینی شد. داده های موردنیاز مطالعه از نوع سری زمانی سالانه بودند که برای سال های ۹۶ -۱۳۷۳ جمع آوری شدند. داده های تولید ناخالص داخلی سرانه، نسبت پرداخت از جیب برای مخارج سلامت به کل مخارج سلامت، نسبت افراد بالای ۶۵ سال به افراد ۶۵ -۱۴ سال از پایگاه داده ای بانک جهانی و داده های تعداد پرستار و تخت بیمارستان از سالنامه های آماری سال های مختلف مرکز آمار ایران استخراج شدند. برآورد مدل ها و آزمون های موردنیاز در نرم افزار Eviews ۱۰ صورت گرفت. یافته ها: تعداد پرستاران بیمارستان های دولتی به ازای هزار نفر در سال ۱۳۷۳ برابر با ۲۰۷/۰ بود که در سال ۱۳۹۶ به ۱۲/۱ رسید که میانگین آن طی سال های ۹۶ -۱۳۷۳ برابر با ۲۶/۰ ± ۵۵/۰ بود. لگاریتم طبیعی تولید ناخالص داخلی سرانه طی این دوره روند صعودی داشت و میانگین آن برابر با ۱۳/۰ ± ۶۳/۹ دلار به ازای هر نفر بود. همچنین میانگین نسبت افراد بالای ۶۵ سال به افراد ۶۵ -۱۴ سال در این دوره برابر با ۵/۰ ± ۳۳/۷ و میانگین پرداخت از جیب برای مخارج سلامت به کل مخارج سلامت برابر با ۳۶/۶ ± ۵۳/۵۳ بود. نتایج نشان داد مقدار پیش بینی تقاضای پرستار بیشتر از مقدار پیش بینی عرضه پرستار طی سال های ۱۴۰۴ -۱۳۹۷ بود همچنین میانگین پیش بینی عرضه و تقاضای پرستار طی این دوره به ترتیب برابر با ۱۶۲۲/۱ و ۳۲۵۴/۱ پرستار به ازای ۱۰۰۰ نفر بود که به میزان ۱۷/۰ کمبود پرستار به ازای ۱۰۰۰ وجود داشت. نتیجه گیری کلی: تولید ناخالص داخلی و نسبت افراد بالای ۶۵ سال به افراد ۶۵ -۱۴ تاثیر مثبت و نسبت پرداخت از جیب برای مخارج سلامت به کل مخارج سلامت تاثیر منفی بر تقاضای پرستار داشتند. همچنین تا سال ۱۴۰۴ با کمبود پرستار مواجه خواهیم بود لذا سیاست ها و برنامه هایی برای کاهش این کمبود ضروری است که در این راستا افزایش تولید ناخالص داخلی و نرخ استخدامی، مشوق های قوی و قراردادهای استخدامی انعطاف پذیر جهت جلوگیری از بازنشستگی زودهنگام پرستاران پیشنهاد می شود.

Keywords:

Nurses , Health Resources , Health Workforce , Predictions , پرستار , منابع سلامت , نیروی کار سلامت , پیش بینی