تحلیل دیدگاه و عوامل اجتماعی موثر در پیادهسازی الگوی کشت بهره وری محور با استفاده از روش شناسی کیو(مطالعه موردی: شبکه آبیاری دشت قزوین)

با توجه به سهم زیاد بخش کشاورزی از منابع آب مصرف شده، به منظور مقابله با بحران کم آبی توجه به افزایش بهره وری مصرف آب از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این راستا اگرچه اصلاح الگوی کشت به عنوان یک راه حل اثرگذار پیشنهاد شده است، اما تلاش ها برای اجرای سیاست های اصلاح الگوی کشت تا حد زیادی ناموفق بوده است. از مهمترین دلایل اجرایی نشدن این سیاست ها می توان به اقتصادی نبودن الگوی پیشنهادی و عدم توجه به خواسته های بهره برداران اشاره کرد. در شبکه آبیاری دشت قزوین، دغدغه مورد نظر اجرا نشدن الگوی کشت توسط بهره برداران برای استفاده بهینه از منابع آب موجود می‎باشد. در این پژوهش براساس منابع کتابخانه ای، مرور مطالعات قبلی و طراحی پرسشنامه با طیف لیکرت، ۲۵ گویه برتر به عنوان نمونه عبارات روش کیو انتخاب شد. سپس با استفاده از روش شناسی کیو از بهره برداران آب نمونه برداری به روش نمونه گیری هدفمند انجام شد. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار KADE تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد چهار دیدگاه غالب در میان بهره برداران وجود دارد که ۴۵ درصد واریانس کل را تبیین نمودند. دیدگاه های شناسایی شده به ترتیب: «دیدگاه اقتصادمحور و فنی»، «دیدگاه نارضایتی اجتماعی-فنی و همراهی با سیاست گذاری»، «دیدگاه همراهی فنی، اجتماعی و محیط زیستی و کم توجهی به سیاست گذاری» و «دیدگاه تمرکز بر سیاست گذاری و کم توجهی به ابعاد اجتماعی و فنی» نام گذاری شدند. تمامی دیدگاه ها دارای قابلیت اطمینان بالاتر از ۹۵/۰ بودند که نشان می دهد دیدگاه های استخراج شده از پایایی و اعتبار خوبی برخوردار هستند.

Keywords:

تفکر کشاورز , ذهنیت , کشاورزی اقتصادی , منابع آب