جایگاه حق بر سلامت به مثابه یک حق شهروندی و دادخواهی پذیری آن در اسناد بین المللی

سلامت و مصونیت از هر عاملی که به نحوی سلامت مستمر جسمانی، روانی و شخصیتی فرد را به خطر میاندازد، یکی از حقهای مسلم بشری و نیز یکی از حقها و امتیازات مهم شهروندی است. متناظر با این مولفه مهم و مبنایی زیست سالم، حق بر سلامت، امروزه یکی از اصلی ترین و بنیادیترین حقوق انسانهاست که در اسناد بین المللی مختلف نیز به وضوح به این امر اشاره شده است. دولتهای عضو یا ملحق به این اسناد نیز تعهد بر تامین و تضمین این حق دارند و بدین ترتیب، قصور یا تقصیر آنها در تامین یا تضمین حق پیشگفته، موجبات مسئولیت آنها در برابر شهروندانشان را فراهم می آورد و چهبسا سبب تحقق مسئولیت بین المللی آنها در برابر دیگر دولتها و شهروندان نیز بشود. در این میان، قابلیت دادخواهی این حق، شاید از به رسمیت شناختن اولیه آن مهمتر باشد. این قابلیت در مفهوم ساده، به معنای این است که هر یک از شهروندان که به نوعی حق بر سلامت خود را در معرض نقض یا نقض شده از سوی دولت یا اشخاص حقیقی دید، میتواند با اقامه دعوا یا شکایت، در صدد تضمین قضایی این حق برآید. بدین ترتیب، قضاوت پذیری حق بر سلامت، مشتمل بر تعهد دولتها در استقرار مراجع ذیصلاح و استفاده از سازوکارهای قضایی برای مقابله با موارد نقض این حق است. در این نوشتار، پس از بررسی و تحلیل جایگاه حق بر سلامت در اسناد بین المللی، قابلیت دادخواهی آن را مورد مطالعه قرار خواهیم داد.

Keywords:

حق بر سلامت , اسناد بین المللی , تضمین قضایی حق بر سلامت , دادخواهی پذیری , تعهد دولتها.