سرشت انسان و عوامل انحراف او ازنظر ابن سینا، سهروردی و ملاصدرا

یکی از پرسشهای مهم در حوزه انسانشناسی، نحوه هویت او در آفرینش نخستین است. سه فیلسوف مسلمان (ابن سینا، سهروردی و ملاصدرا) باوجودتفاوتهایی در مبانی فلسفی خود، معتقدند که انسان سرشتی پاک و خداگونه دارد. ابن سینا با توجه به ساختار فلسفه خود ازجمله اصل سنخیت و معلولیت انسان برای واجب تعالی، اثبات میکند که انسان مانند علت خود، خیر است و سرشتی پاک دارد. سهروردی نیز معتقد است نفس انسان، ازآنجایی که نوری مجرد و خالی از هرگونه صور است، از سرشتی نورانی برخوردار است. ملاصدرا نیز با عنایت، براین باور است که انسان جلوه ای از وجود خداوند و رقیقه ای از آن حقیقت است. پس بر اساس نظر هر سه فیلسوف، انسان، پاک و طاهر آفریده شده است. حال پرسش این است که اگر چنین است پس چه عواملی موجب گمراهی این سرشت پاک میگردد؟ برپایه نظر هر سه فیلسوف، اگرچه انسان ذاتا پاک و مطهر است و میل و اقتضاء به کمال مطلق یعنی واجب تعالی دارد؛لیکن همین انسان اولا به جهت معلولیت، ضعیف و ناقص است، ثانیا،حقیقتا مختار است، ثالثا،مشتهیات و هواهای دیگری هم در سر دارد، رابعا با عوامل وسوسه گر بیرونی نظیر زر و زیورهای دنیا مواجه است. بنابراین مجموعه عوامل بیرونی و درونی مذکور، علل انحراف بشر از مسیر فطری رشد حقیقی محسوب میشوند.

Keywords:

سرشت انسان , فطرت , ضلالت , هدایت.