نقد رمان سمفونی مردگان از منظر تاریخ گرایی نوین

رمان سمفونی مردگان اثر عباس معروفی، از جمله مهمترین رمان ها در ادبیات داستانی فارسی است که ارتباط معناداری با بافت تاریخی_اجتماعی_سیاسی معاصر ایران دارد. این رمان بیانگر و نشان دهنده اوضاع سیاسی و اجتماعی، و تقابل گفتمان های گوناگونی است که در سال های پیش و پس از ۱۳۲۰ ، در ایران وجود داشت. خانواده اورخانی، نمونه کوچک شده جامعه ایران است که در آن، قدرت مطلقه و سلطه دیکتاتوری پدر_شاه، به کشته شدن نبوغ و احساسات، و نابودی اعضای خانواده_جامعه می انجامد. براساس اطلاعات و اشاره هایی به پس زمینه، که بسیار ظریف در متن رمان گنجانده شده است و بررسی این اثر با متون مکمل، برهمکنش گفتمانی رمان با زمینه اجتماعی و سیاسی آن آشکار می شود. حزب دموکرات آذربایجان، حمله متفقین، استمار، و قحطی پس از ورود نیروهای بیگانه، از جمله وقایعی است که در رمان تصویر شده است. نکته مهم دیگری که از منظر تاریخ گرایی به آن رهنمون می شویم، تقابل سنت و مدرنیته است که همچنین به صورت گفتمان روشن فکران و جامعه مستبد نیز در رمان بیان شده است. در این پژوهش، با روش توصیفی_تحلیلی، از منظر تاریخ گرایی نوین، که معتقد است تاریخ عرصه رقابت گفتمان های ناسازگار است، برهم کنش قدرتمند میان رمان و بافت تاریخی_اجتماعی و تقابل گفتمان های گوناگون بررسی شده است.

Keywords:

سمفونی مردگان , گفتمان , تقابل سنت و مدرنیته , رویکرد تاریخ گرایی نوین