تحلیل درآمد در مناطق روستایی ایران

اقتصاد روستایی به عنوان یکی از مهم ترین ابعاد توسعه پایدار سکونتگاه های روستایی، وابسته به عوامل متعددی است. در میان عوامل موثر بر توسعه پایدار اقتصاد روستایی، شاخص درآمد از مولفه های کلیدی است که برخورداری از سطح قابل قبولی از آن، می تواند در تامین رفاه و آسایش روستاییان موثر باشد. با توجه به چالش های متعدد جامعه روستایی ایران، بررسی و تحلیل وضعیت درآمد آن ها و همچنین شناسایی عوامل موثر بر سطح درآمد جامعه روستایی، می تواند بستر شناختی لازم را برای سیاست گذاری و برنامه ریزی در خصوص تقویت سطح درآمد و به تبع آن توسعه اقتصاد روستایی فراهم نماید. از این رو هدف این پژوهش کمی و کاربردی، بررسی و تحلیل فضایی سطح درآمد و شناسایی عوامل کلیدی مرتبط با آن در مناطق روستایی ایران است. داده های مورد نیاز از مرکز آمار ایران در سال ۱۴۰۰ اخذ شده و برای تجزیه و تحلیل آن ها، از نرم افزار های SPSS و Arc GIS استفاده شده است. نمایش فضایی سطح درآمد در استان های کشور نشان داد اکثر مناطق روستایی مرزی، در سطوح محروم و بسیار محروم واقع شده اند. نتایج همبستگی میان سطح درآمد و متغیرهای مستقل پژوهش نشان داد چهار متغیر برخورداری از زیرساخت های رفاهی، درصد باسوادی، درصد شاغلین بخش خدمات و شاغلان با ۴۹ ساعت کار معمول و بیش تر، با سطح درآمد روستاییان ارتباط آماری معنی دار و مثبت داشته اند و سه متغیر درصد شاغلین بخش کشاورزی، درصد روستانشینی و فاصله از مرکز (پایتخت)، با متغیر وابسته پژوهش رابطه آماری معنی دار منفی داشته اند. نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد دو متغیر برخورداری از زیرساخت های رفاهی و درصد شاغلین بخش خدمات، به ترتیب با ضرایب رگرسیونی ۶۱۵/۰ و ۵۱۲/۰، در مدل نهایی برازش شده (با تبیین ۶/۶۳ درصد از واریانس درآمد جامعه روستایی ایران) قرار گرفته اند و در تبیین واریانس درآمد، اثرگذار هستند.

Keywords:

اقتصاد روستا , درآمد , نابرابری منطقه ای , تحلیل مکانی