تاثیر نظام اجتماعی و اقتصادی بر دوگانگی نهاد خلافت و سلطنت در دوره آل بویه

این مقاله سعی دارد، بر خلاف نگرش های رایج، تا حد امکان، رابطه «نظام اجتماعی و اقتصادی» با «نظام حکومتی» و تاثیر این دو بر یکدیگر در دوران آل بویه، را مورد بررسی قرار دهد، با توجه به این رویکرد، در این تحقیق سعی شده به سئوال اساسی این دوره که عبارت است از؛ دلایل عدم خلع خلیفه سنی توسط حاکمان شیعی مذهب بویه پاسخ داده شود، فرضیه اصلی این مقاله آن است که توضیح دهد دلیل اصلی عدم خلع خلیفه توسط بویهیان، تاثیر و توانمندی «نظام اجتماعی و اقتصادی» بر دوگانه شدن جایگاه نهاد خلافت و سلطنت از یکدیگر بوده، که قبل از دوران آل بویه به وجود آمده و امیران آل بویه خواسته یا نا خواسته به آن تن دادند، این بررسی، تحلیل های سنتی را درباره وجود انگیزه های سیاسی و فرصت طلبی و تسامح طلبی حاکمان آل بویه را نادیده می گیرد و توضیح می دهد که دلیل عدم خلع خلیفه، توانمندی «نظام اجتماعی و اقتصادی» حاکم در جامعه عصر عباسی بود. این نظام که از زمان «نهضت ترجمه» شکل گرفت، بستر دوگانگی میان نهادهای دنیوی و اخروی را فراهم کرد و آل بویه تنها تداوم دهنده آن شدند.

Keywords:

آل بویه , دوگانگی خلافت و سلطنت , زمینه های اجتماعی و اقتصادی , یونانی گرایی , نهضت ترجمه