وزارت خواجه قوام الدین نظام الملک خوافی (۸۳۶-۹۰۳ق) در عهد سلطان حسین میرزا بایقرای تیموری (۸۷۵-۹۱۱ق)

خواجه قوام الدین نظام الملک خوافی، فرزند مولانا شهاب الدین اسماعیل، یکی از وزیران سلطان حسین میرزا بایقرای تیموری (۸۴۲ – ۹۱۱ق) بود که نزدیک به سی سال از عمر خود را در دیوان تیموریان به کارهای مالی و ملکی سپری کرد. فعالیت های دیوانی وی از دوران ابوالقاسم بابر میرزا فرمانروای هرات (۸۵۳-۸۶۱ ق)، آغاز شد و پس از آن در سلک خدمت گذاران سلطان ابوسعید گورکانی (۸۵۵-۸۷۳ق) وارد شد. وی از سال ۸۵۵ق که سلطان حسین میرزا بایقرا بر تخت هرات نشست به عنوان وزیر فعالیت خود را آغاز کرد و تا سال ۹۰۳ ق. که به دستور سلطان تیموری به قتل رسید، پیوسته یکی از وزیران دیوان اعلاء در هرات بوده است. دوران نسبتا طولانی وزارت وی منجر به بروز کشمکش ها و دسته بندی های سیاسی در ساختار حکومتی تیموریان گردید. در واقع مرگ وی نتیجه شدت اختلافات سیاسی – مذهبی عناصر ترک و تاجیک بود. سلطان حسین میرزا بایقرا نیز نتوانست اوضاع متشنج داخلی را تحت نظم و کنترل در آورد. شورش های داخلی زبانه کشید و به دنبال آن یورش های ازبکان و دخالت آنان در اختلافات خانوادگی شاهزادگان تیموری، اوضاع را وخیم تر کرد، در نهایت با مرگ سلطان حسین بایقرا در ۹۱۱ق. جانشین لایقی در میان خاندان تیموری باقی نماند تا از سقوط هرات به دست ازبکان در سال ۹۱۳ جلوگیری به عمل آورد.

Keywords:

شاهرخ تیموری , نظام الملک خوافی , حسین میرزا بایقرا , امیرعلی شیر نوائی , دیوان اعلی , هرات