کانی شناسی و زمین شیمی رس بنتونیتی وابسته به ایگنیمبریت در تشتاب، جنوب خاور خور و بیابانک، استان اصفهان

ذخیره رس بنتونیتی تشتاب در فاصله ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان خور و بیابانک، در استان اصفهان واقع است. این ذخیره نتیجه دگرسانی ایگنیمبریت­ها به سن ائوسن زیرین است. بررسی­های کانی­شناسی نشان می­دهند که مونت­موریلونیت، ساپونیت، کوارتز، نانترونیت، بیدلیت، میکروکلین، آنورتیت، ایلیت، آلبیت، و کلسیت فازهای کانیایی اصلی در این ذخیره هستند که در مقادیر کمتر با کانی­هایی نظیر ورمیکولیت، سانیدین، کلریت، اورتوکلاز، اکتینولیت، و دولومیت همراهی می­شوند. بررسی­های بیشتر آشکار نمودند که نمونه­های مورد مطالعه در رده اسمکتیت­های دوهشت­وجهی طبقه­بندی می­شوند و ترکیب کانی­شناسی آنها در گستره بیدلیت- مونت­موریلونیت- نانترونیت قرار می­گیرند. بر اساس بررسی­های زمین­شیمیایی، فرایند تبدیل ایگنیمبریت­ها به رس­های بنتونیتی با غنی­شدگی Mg، شستشو-تثبیت Si، Ca، Mn، Cr، Ba، Co، Cs، Rb، Ta، U، Zn، Cu، و Ni و تهی­شدگی Al، Fe، K، Ti، P، Na، Hf، Nb، Sr، Th، V، Zr، Y، و REEs همراه بوده است. با توجه به نتایج بدست آمده، به نظر می­رسد که توسعه ذخیره رس بنتونیتی در تشتاب در کنترل فرآیندهای زمین­ساختی بوده است. اختلاف در میزان شدت دگرسانی مواد دستگاه، شیمی محلول­های دگرسان کننده، جذب سطحی، ترکیب در ساختار بلوری، دسترسی به لیگاندهای کمپلکس­­ساز، و تفاوت در میزان پایداری کانی­های اولیه در برابر دگرسانی شش عامل کلیدی کنترل کننده تحرک، توزیع، و تمرکز عناصر در ذخیره رس بنتونیتی منطقه تشتاب  هستند.

Keywords:

Mineralogy , bentonitic clay , mobilization of elements , Tashtab , Khur and Biabanak. , کانی شناسی , رس بنتونیتی , ایگنیمبریت , تحرک عناصر , تشتاب , خور و بیابانک.