مطالعات پشتیبان تدوین برنامه هفتم توسعه کشور فراتحلیل مطالعات هفتاد سال برنامه ریزی توسعه در ایران به منظور کاربست در تنظیم نظام نامه تدوین برنامه هفتم توسعه کشور

یکی از لنگرگاه های اصلی بخش تدوین برنامه توسعه در ایران بر اساس رویه برنامه ریزی مرسوم، تدوین نظام نامه تهیه برنامه توسعه بوده است. تفاهم و وفاق بر سر نظام نامه به عنوان طرح کلی مسیر برنامه ریزی از نظر محتوایی و ساختاری در میان سیاست گذاران و برنامه ریزان، نقطه شروع و مهم یک برنامه ریزی موفق است.

با توجه به اهمیت موضوع و با این پیش فرض که در برنامه هفتم توسعه، تدوین نظام نامه به عنوان یکی از مهم ترین گام های عملیاتی برای تدوین برنامه پیش رو خواهد بود؛ مطالعه حاضر با هدف «تعریف و تبیین عناصر نظام نامه تدوین برنامه هفتم توسعه؛ از رهگذر بررسی فراتحلیلی مطالعات هفتاد سال برنامه ریزی توسعه» سعی بر آن دارد تا نظام نامه های برنامه های توسعه پیشین را از منظر ساختاری- محتوایی واکاوی نموده و در خصوص مفاهیم و گزاره های مندرج در آنها به بحث و کنکاش بپردازد؛ بنابراین، گام های اجرایی پژوهشی در زیر آمده است.

بررسی ها نشان می دهد نظام نامه های برنامه های گذشته، ساختار و چارچوب ثابت و مشخصی نداشته و در هر یک از برنامه های توسعه به مواردی متناسب با دیدگاه برنامه ریزان اشاره شده است. در یک حالت کلی می توان گفت نظام نامه های برنامه های ابتدایی بعد از انقلاب بیشتر به مقولات ساختاری و شکلی تدوین برنامه پرداخته و به تدریج تا برنامه های پایانی علاوه بر ساختار و سازمان تهیه و تدوین برنامه، به جنبه محتوایی و رویکردهای تدوین برنامه توسعه نیز اشاره شده است. به نحوی که در برنامه ششم توسعه مقوله آسیب شناسی و رویکردها و ویژگی های برنامه توسعه نیز در نظام نامه آن برنامه عنوان شده است