بازخوانی و نقد حقیقت جسم از نگاه کلامی و فلسفی و ارائه دیدگاه برگزیده

این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی درپی پاسخ به پرسش کهن «جسم چیست؟» می­باشد. این پرسش در فلسفه یونان باستان، و نیز آثار کلامی و فلسفی دوره اسلامی مطرح بوده است. هدف این پژوهش دست یافتن به تعریفی دقیق از جسم است تا با کمک آن بتوان، مبادی تصوری مباحث مختلف فلسفی و اعتقادی را به­دست آورد. برای این منظور نخست تعریف­های لغوی جسم، و سپس با رعایت ترتیب زمانی دیدگاه­های گوناگون علمی، نقد و بررسی می­گردد. مهم­ترین این دیدگاه­ها عبارتند از دیدگاه ذی مقراطیس (دموکریتوس)، دیدگاه متکلمان، فیلسوفان مشاء، شیخ اشراق، و ملاصدرا. پس از بررسی و نقد دیدگاه­های یاد شده، دیدگاه برگزیده این مقاله ارائه خواهد شد: موجود دارای امتداد، جسم است، خواه محسوس باشد و خواه نامحسوس، همچون جسم مثالی، خواه جزء داشته باشد و خواه نداشته باشد، هرچه ممتد باشد، جسم است و از آن وجود واحد عقل، مفاهیم هیولی، صورت جسمیه و نوعیه را درک می کند.

Keywords:

Body , Material , Hylomorphism , Material form , Substantial form , جسم , ماده , هیولی , صورت جسمیه , صورت نوعیه