خصوصیات اپیدمیولوژیک کالاآزار در بیماران بستری در بیمارستان های استان اردبیل

دف از انجام این مطالعه بررسی گذشته نگر وجوه اپیدمیولوژی بیماری کالاآزار در بین بیماران گزارش شده به مرکز بهداشت استان اردبیل از سه ماهه چهارم سال ۱۳۷۵ تا پایان سال ۱۳۸۰ بوده است. تعداد کل بیماران گزارش شده ۶۰۲ نفر بود اما باتوجه به اینکه بررسی وضعیت بیماران فقط در آنهایی میسر بود که در بیمارستان بستری شده و دارای سابقه بودند، برای تعداد ۲۹۳ نفر که پرونده آنها از بیمارستان های اردبیل، مشکین شهر و گرمی اخذ گردید، براساس مدارک و مستندات موجود در پرونده ها و مراکز بهداشت نسبت به تکمیل پرسشنامه ها اقدام گردید. همچنین به دلیل ناقص بودن تعداد ۷۶ پرونده، در نهایت اطلاعات مربوط به ۲۱۷ پرسشنامه وارد برنامه کامپیوتری Epi-info ۲۰۰۲ شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تعداد کل بیماران گزارش شده (۶۰۲ نفر) در مقایسه با مطالعه مشابه در سال های ۶۹-۱۳۶۴ (۱۰۵۱ نفر) کمتر بوده است که احتمالا ناشی از کاهش میزان ابتلا در مشکین شهر و یا عدم گزارش کامل موارد بیماری می باشد ولی در عوض تعداد موارد بیماری در شهرستان های گرمی و بیله سوار افزایش داشته است. نسبت ابتلای جنس مذکر به مونث در کل بیماران ۱.۴ و در بین بیماران بستری شده ۱.۵ برابر بود. ۷۴% بیماران (۱۶۰ نفر) زیر دو سال و ۹۳% آنها (۲۰۱ نفر) زیر ۵ سال سن داشتند. فقط سن ۴ نفر از بیماران (۱.۸%) بالای ۱۰ سال بود. بیشترین بیماران از لحاظ محل بستری مربوط به شهرستان اردبیل و از لحاظ محل سکونت مربوط به شهرستان گرمی بودند. ۸۷.۵% بیماران روستانشین بوده، بیشترین مراجعه در ماه های سرد سال و کمترین مراجعه در فصل تابستان صورت گرفته است. بیشترین روش تشخیصی بکارگرفته شده، بخصوص در سال های اخیر تست آگلوتینانسیون مستقیم (DAT) بوده و نتیجه آن در ۷۷% از بیمارانی که این آزمایش را انجام داده بودند، با تیتر ?۱/۱۶۰۰ مثبت بوده است. BMA هم در ۳۰ نفر از مبتلایان به کالاآزار صورت گرفته است که در ۲۶ مورد (۸۷%) مثبت بوده است. ۵۸% بیماران در فاصله یک ماه و ۹۳% آنها (۱۸۲ نفر) در فاصله ۴ ماه از شروع علایم بیماری تشخیص داده شده اند. شایعترین علایم بالینی بترتیب کم خونی، تب، اسپلنومگالی و بی اشتهایی (همگی بالای ۹۰%) و سپس سوء تغذیه، سرفه، هپاتومگالی، اسهال، استفراغ، لنفادنوپاتی، خونریزی، زردی، ادم و آسیت و علت اصلی مراجعه در شش نفر (۳%) تب و تشنج بوده است. مهمترین علایم آزمایشگاهی، آنمی (با میانگین هموگلوبین ۸.۹g/dl) و ESR بالا (با بالاترین میزان ثبت شده ۱۴۰mm در ساعت اول) و سپس ترومبوسیتوپنی و نوتروپنی بود. آنزیم های کبدی هم در حدود یک سوم بیماران افزایش داشت. برای درمان بیماران در ۹۶% موارد از گلوکانتیم و در بقیه که مربوط به موارد عود یا شکست درمان بوده، از آمفوتریسین B استفاده شده است. ۹۵.۸% بیماران با حال عمومی خوب از بیمارستان مرخص و ۳% بیماران (شش نفر) فوت نموده اند. توضیح اینکه علت مرگ در پرونده ها دقیقا بیان نشده بود. براساس یافته های فوق بیماری کالاآزار هنوز هم یکی از مشکلات بهداشتی مهم استان اردبیل و بخصوص جمعیت روستانشین آن بوده و بویژه در شهرستان های گرمی و بیله سوار نیاز به اقدامات کنترلی جدی داشته و در کنار آن توسعه امکانات بهداشتی و درمانی و آموزش پرسنل درگیر و مردم ضرورت دارد.

Keywords:

epidemiological aspects , کالاآزار , خصوصیات اپیدمیولوژیک