میزان نیترات و نیتریت در چاه های آب واحدهای صنعتی منطقه غرب تهران

نیترات بعنوان آخرین مرحله اکسیداسیون ترکیبات نیتروژن دار محسوب می شود (Bouchard et al ۱۹۹۲) که عامل بیماری متهموگلوبینمیا در نوزادان می باشد (Grauni et al ۱۹۸۱) و احتمال تشکیل ترکیبات سرطانزای نیتروزآمین از آن به عنوان یکی از شاخص های شیمیایی آلودگی آب به فاضلاب ها و پسمانده های جامد مورد توجه است (WHO guidelines ۱۹۹۸). باتوجه به نقش فاضلاب در آلودگی منابع زیرزمینی و از جمله آلودگی این قبیل منابع به ترکیبات نیترات و نیتریت، در زمستان سال ۱۳۷۷ از میان ۳۰۰ واحد بزرگ صنعتی غرب تهران (حدفاصل تهران-کرج)، تعداد ۱۰۰ واحد انتخاب و از منابع آبهای زیرزمینی آنها به منظور سنجش میزان نیترات و نیتریت نمونه برداری بعمل آمد. نتایج حاصل که براساس آخرین چاپ کتاب روش های استاندارد (ویژگی های فیزیکی شیمیایی آب، ۱۳۷۶) برای آزمون های آب و فاضلاب انجام گرفت، حاکی از آن است که میانگین غلظت نیترات در آبخوان منطقه ۵۱.۹۶ میلی گرم در لیتر با انحراف معیار ۲۰.۱۵۷ میلی گرم در لیتر از حداکثر ۸۵.۴۹ تا حداقل ۵.۹ میلی گرم در لیتر و میانگین مقدار نیتریت ۱۶.۱۸ میکروگرم در لیتر با انحراف معیار ۴۳.۰۶ میکروگرم در لیتر از حداقل ۰.۲۹ تا حداکثر ۳۱۴.۲۲ میکروگرم در لیتر متغیر است. مقایسه داده های بدست آمده با یافته های سایر محققان در تعیین مقدار نیترات و نیتریت در چاه های مورد بررسی مقادیر اندازه گیری شده نیترات و نیتریت بیش از رهنمود سازمان جهانی بهداشت (Mara M ۱۹۸۹ WHO) و آخرین استاندارد ملی کشور است. محاسبات آماری به منظور تعیین ارتباط بین فاصله محل تخلیه فاضلاب ها و عمق آب با محتوی نیترات و نیتریت چاههای آب مورد بررسی نشان داد که ارتباط معنی دار آماری بین مقادیر نیترات با عمق آب برقرار بوده (R=۰.۴۴ و P=۰.۰۳۴) و با افزایش عمق آب، غلظت نیترات آنها کاهش می یابد، درحالی که بین فاصله چاه های جاذب با غلظت نیترات در چاه آب مورد بررسی (P=۰.۲۶) و نیتریت آب (P=۰.۸۲) رابطه معنی داری برقرار نیست. رسم منحنی هم غلظت نیترات در منطقه غرب تهران و مقایسه آن با منحنی های مشابه رسم شده در سال ۱۳۷۳ نشان می دهد که در این سال در تمامی مناطق غرب غلظت نیترات آبهای زیرزمینی از ۲۰ میلی گرم در لیتر فراتر نبوده است (ایماندل، ایرانشاهی ۱۳۷۳)، درحالی که در سال ۱۳۷۷، آبهای زیرزمینی حاوی مقادیر ۲۰ تا ۸۰ میلی گرم در لیتر نیترات و حتی مناطق با محتوی بیش از ۸۰ میلی گرم در لیتر نیترات نیز شناسایی گردیده اند. که موید روند رو به فزونی آلودگی آبخوان منطقه غرب تهران در اثر تخلیه بی ظابطه فاضلاب های شهری و صنعتی به لایه های آبدار این منطقه می باشد.

Keywords:

Industrial , Water well , نیترات , نیتریت , صنعتی , فاضلاب , آب سالم