اثر بخشی طرح پیشگیری از تالاسمی بر افزایش سطح آگاهی زوجین و انصراف زوج های ناقل از ازدواج در شهرستان گرگان

زمینه و هدف: تالاسمی شایع ترین اختلال ژنتیکی است که آمارها از وجود ۲ تا ۳ میلیون ناقل و ۲۰ هزار بیمار تالاسمی ماژور در کشور حکایت دارد. از سال ۱۳۷۶ و با اجرای برنامه کشوری کنترل تالاسمی، مشاوره و ترغیب زوج های مینور به انصراف از ازدواج با مشاوره و افزایش سطح آگاهی ایشان به عنوان استراتژی اصلی پیشگیری کشور انتخاب شد. این مطالعه با هدف تعیین اثربخشی طرح پیشگیری از تالاسمی بر افزایش سطح آگاهی زوجین و انصراف زوج های ناقل از ازدواج در شهرستان گرگان انجام شد.روش بررسی: این مطالعه از نوع مقطعی و ابزار گردآوری اطلاعات فرم اطلاعاتی و پرسشنامه ای محقق ساخته بوده که روایی و پایایی آن تایید شده بود. نمونه ها برای سنجش سطح آگاهی شامل ۲۸۲ نفر از زوجین در شرف ازدواج بودند. همچنین ۱۰۷ زوج مینور، شناسایی شده طی سال های ۸۲-۷۶ نیز از نظر انصراف از ازدواج مطالعه شدند و در هر دو بخش عوامل مرتبط نیز بررسی شد. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون های کای دو، تی و آنالیز واریانس صورت گرفت.یافته ها: میانگین سن ۲۸۲ زوج مورد بررسی در خانم ها ۲۶.۵ و آقایان ۲۴.۸۶ سال به دست آمد. ۵۷.۸ درصد ساکن شهر و ۳۹.۴ درصد خویشاوند بودند. اکثر مردان دارای شغل آزاد و اکثر خانم ها خانه دار و نیمی از نمونه ها نیز زیر دیپلم بودند. سطح آگاهی ۲.۵ درصد ضعیف، ۹.۲ درصد متوسط، ۵۳.۲درصد خوب و ۲۹.۱ درصد عالی به دست آمد. ارتباط سطح آگاهی با سطح تحصیلات، محل سکونت و شغل معنی دار بود (P<۰.۰۵)، ولی با سن، جنس و خویشاوندی رابطه معنی دار آماری مشاهده نشد. از ۱۰ زوج ناقل شناسایی شده تنها ۲ مورد (۲۰ درصد) از ازدواج انصراف دادند. همچنین بررسی ۱۰۷ زوج ناقل سال های ۸۲-۷۶ نشان داد، ۴۳ درصد آنها از ازدواج منصرف شده اند که این موضوع با خویشاوندی، محل سکونت و سطح سواد مرتبط بود (P<۰.۰۵).نتیجه گیری: با وجودی که سطح آگاهی نسبتا خوب بود اما عملکرد زوج ها مناسب نبود و درصد بالایی از افراد ناقل همچنان به این ازدواج های پرخطر تن می دهند.

Keywords:

Thalassemia , Prevention , Knowledge , Pre-marriage consults , تالاسمی , پیشگیری , آگاهی , مشاوره قبل از ازدواج