بازتاب فابل های ازوپ در حکایات مثنوی

مثنوی معنوی دربرگیرنده گونه ای از داستان است که از لحاظ موضوع و شخصیت، غالبا از نوع تمثیلی به شمار می­آید و از درون مایه تعلیمی، اخلاقی و یا عرفانی برخوردار است. پاره ای از این داستان ها، چه در ساختار کلی و چه در درون مایه، شباهت به افسانه های ازوپ دارند. برای انجام این تحقیق، ابتدا تمامی داستان های ازوپ مورد ارزیابی قرار گرفت و در میان آن­ها، هفده داستان با داستان های مثنوی مشابهت های پیدا و پنهان داشت که آن­ها را در این پژوهش با یکدیگر مقایسه نمودیم. نتیجه مقایسه حاکی از شباهت ساختاری پنج داستان از مثنوی با افسانه­های ازوپ است که تردیدی در اقتباس آن­ها از ازوپ دیده     نمی شود چراکه این داستان ها منطبق با فابل های ازوپ مطرح شده اند و تفاوت های آشکاری با دیگر نمونه های مشابه در ادب فارسی و عربی دارند. در شش داستان نیز با وجود دخل و تصرف مولانا در تغییر شخصیت­های داستان، نتایج به گونه­ای است که احتمال اقتباس را نمی­توان نادیده گرفت. در شش مورد آخر هم نتایج افسانه­های ازوپ در ابیات حکیمانه مولانا به­گونه­ای آمده که اگر نشان از اقتباس نداشته باشد نشان­دهنده تجربه­های مشترک بشری، احساسات همسان و معرفت مشترک انسانی است.

Keywords:

Masnavi , Rumi , allegory , Parabl , Aesop fables , Comparative Literature , مثنوی , مولوی , تمثیل , پارابل , افسانه های ازوپ , ادبیات تطبیقی.