بررسی زمینه های جامعه شناختی شعر شهریار براساس نظریه ی لوسین گلدمن

جامعه شناسی ادبیات زیرشاخه ی جامعه شناسی فرهنگ است که به تجزیه وتحلیل تولید ادبیات از دیدگاه اجتماعی می پردازد. این مقاله بر آن است تا با روشی توصیفی و با استفاده از نظریه ی ساخت گرایانه ی تکوینی لوسین گلدمن به بررسی زمینه های جامعه شناختی شعر شهریار بپردازد. شایان ذکر است که نظریه ی ساخت گرایانه ی تکوینی گلدمن در نقد جامعه شناختی آثار ادبی به طورکلی به عوامل بیرونی آفرینش اثر ادبی توجه دارد. برای نیل به اهداف تحقیق حاضر، کل دیوان اشعار شهریار درنظرگرفته شد و با بررسی زمینه های اجتماعی عصر شهریار، اشعار او تجزیه و تحلیل شد. براساس یافته های به دست آمده، نکوهش مظاهر مختلف بی عدالتی های اجتماعی، حساسیت نسبت به وضعیت سیاسی کشور، توصیه های اخلاقی و تربیتی به جامعه، تشویق مردم به امور سازنده (مبارزه با بدی ها و پلشتی ها)، ارج نهادن به روابط اجتماعی، روی دادها و شخصیت های فرهنگی، گفت وگو با جامعه ی جهانی، توجه به مسائل زنان، وطن ‎دوستی، نوستالژی روستا و نقد تمدن غرب، ارج نهادن به فرهنگ و تمدن تاریخی ایران، توجه به مسائل جهانی درکنار پای بندی به فرهنگ ایرانی- اسلامی و استفاده از زبان مردم کوچه و بازار در شعر، از مضامین اجتماعی مطرح در اشعار شهریار است. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که شهریار با گذر از سه دوره ی تاریخی مهم در ایران یعنی قاجار، پهلوی و انقلاب اسلامی و متاثر از مسائل اجتماعی- سیاسی زمان خود، شاعری اجتماعی بوده است، که البته بیش تر به مظاهر مظالم پرداخته است، تا زیرساخت های آن.

Keywords:

جامعه شناسی ادبیات , شهریار , لوسین گلدمن , شعر اجتماعی