مساله ی جانشینی و مشروعیت و بنیان های نظری آن در عهد سلجوقیان

جنگ های جانشینی از همان ابتدای تشکیل دولت سلجوقیان آغازشد. سلاجقه نگرش قبیله ای به موضوع قدرت داشتند. براساس این نگرش، قدرت متعلق به تمام افراد قبیله بود که به نمایندگی از ایشان، در اختیار خانواده ی حاکم قرار داشت. این نظام در زندگی قبیله ای و استپ کاربرد داشت، اما برای حفط یکپارچگی در یک شاهنشاهی بزرگ، مانند دولت سلجوقیان، که در هر بار جانشینی بیم آن می رفت جنگ های داخلی درگیرد، سودی نمی بخشید. مدعای پژوهش حاضر این است که سلجوقیان برای حل بحران جانشینی، دو الگوی اندیشه ی سیاسی اسلام و ایران را مورد توجه قراردادند. مقاله ی حاضر متکفل به پاسخ دادن به این پرسش است که اندیشه ی ایرانی و اسلامی چگونه به حل مساله ی جانشینی و مشروعیت سلجوقیان کمک نمود؟ به نظر می رسد در دوره ی مورد مطالعه ی ما-دوره ی سلجوقیان- بنیان های نظری اسلامی در خصوص مساله ی جانشینی جایگاه ویژه ای یافتند و در حفظ نظم و ثبات سیاسی سلجوقیان موثر افتادند، از این رو به بررسی مولفه های آن و آرا اندیشمندان مسلمان می پردازیم.