مقایسه جمعیت پسیل معمولی پسته (Agonoscena pistaciae) روی مهم ترین ارقام بومی و غیر بومی پسته در استان خراسان رضوی

پسیل معمولی پسته Agonoscena pistaciae Burckhardt and Lauterer (Hem: Psyllidae) آفت بومی پسته ­کاری­ های ایران و آفت کلیدی و خسارت­زای باغ­های پسته ­ی خراسان رضوی است. کنترل این آفتبه طور معمولبااستفادهازسمومحشره­ کشصورتمی­ گیرد که تا بهحالرضایتبخشنبودهاست.استفاده از ارقام مقاوم راهکاری مناسب برای برنامه­ های مدیریت تلفیقی آفات است. در تحقیق حاضر جمعیت مراحل مختلف سنی پسیل معمولی پسته روی شش رقم پسته (بادامی سفید، پسته قرمز، برگ سیاه، کله قوچی، اکبری و فندقی) در منطقه­ ی فیض­ آباد (خراسان رضوی) طی سال­ های ۹۰-۱۳۸۹ ارزیابی شد. نمونه ­برداری روی چهار درخت مربوط به هر رقم در فواصل زمانی ۱۲-۱۰ روز انجام گرفت. جمعیت مراحل تخم و پوره­ ی پسیل (سنین مختلف) از طریق بریدن برگ­ها و انتقال به آزمایشگاه شمارش شد. جمعیت حشرات کامل با ضربه زدن به سرشاخه­ ها روی کادر، شمارش شد. نتایج نشان داد بین ارقام و سال برهمکنشی وجود نداشت. تراکم تخم پسیل در ارقام مختلف اختلاف معنی­ داری داشت و از ۰۱۳/۰±۴/۳ تخم روی رقم بادامی سفید تا ۰۴۴/۰±۳۵/۱۲ تخم روی رقم پسته قرمز نوسان داشت. کم­ترین و بیش­ترین تعداد پوره­ ها به ترتیب روی رقم بادامی سفید (۰۱۳/۰±۱۹/۲) و پسته قرمز (۰۳۳/۰±۷۷/۸)مشاهده شدند. میانگین جمعیت حشرات کامل روی ارقام مختلف اختلاف معنی­ داری را نشان داد به طوری که رقم پسته قرمز (۰۲۶/۰±۲۶/۴) و نیز کله­ قوچی (۰۳۸/۰±۱۵/۴) بیش­ترین تعداد حشرات کامل پسیل را داشتند. نتایج نشان می­ دهد که به احتمال زیاد منابعی فیزیکی یا شیمیایی در ارقام بادامی سفید و برگ ­سیاه وجود دارند که آن­ها را برای مراحل مختلف زندگی (مراحل نابالغ شامل تخم و پوره ­های سنین مختلف و حشرات کامل) پسیل نامناسب می­ سازند و جمعیت آفت را کاهش می­دهند. نتایج این تحقیق می تواند در معرفی ارقام مقاوم در قالب برنامه ­ی مدیریت تلفیقی آفت پسیل معمولی پسته سودمند باشد.

Keywords:

پسیل معمولی پسته , ارقام , مقاومت , تحمل , خراسان رضوی