نقد نگرش عقلانی در جریان تفسیر عقلی - اجتماعی

جریان تفسیری موسوم به عقلی-اجتماعی که با رویکرد عقلانی به مثابه«روش»و با نگاهی جامعه گرا به مثابه«گرایش»تفسیری شناخته می شود،در شمار جریان های دامنه دار و اثرگذار متاخر در حوزه تفسیر قرآن است که با اندیشه و حرکت علمی سید جمال الدین اسد آبادی آغاز شد و با تلاش های عالمانی چون شیخ محمد عبده و محمد رشید رضا در مصر،ابو الاعلی مودودی و ابو الکلام آزاد و محمد اقبال لاهوری در شبه قاره هند و سید محمود طالقانی و محمد تقی شریعتی در ایران بالندگی و گسترش یافت. در این نوشتار،مولفه های مهم نگرش عقلانی در این جریان که نظریه تفسیری آن را سامان داده و از منظر انتقادی نیز قابل تامل به نظر می رسد،در حوزهء معارف نظری جست وجو شده است.نگرشی تشبیهی و حس گرایانه به واقعیات فراطبیعی عالم شهود،تلقی تمثیلی از زبان قرآن در مفاهیم فراطبیعی و برخی قصص نامتعارف و پیرو آن تلقی عرفی از زبان قرآن در مقام تشبیه و موعظه و حکایت،مولفه های اساسی این رویکرد است.

Keywords:

تشبیه , تمثیل , تفسیر , زبان قرآن , جریان عقلی-اجتماعی , عقل گروی