مطالعه الگوی ناظر بر ارتباطات اجتماعی جامعه دینی با تبیین مختصات روابط سیاسی در اندیشه امام خمینی و انقلاب اسلامی /نوشته : سیدمجید امامی

اجتماع انسان ها اساسا در ارتباط و انتقال معانی فعلیت می یابد و این در واقع مفهوم مستتر در (Communication) است. جهت این ارتباط برخاسته از هویت هر اجتماع است و بیانگر منطق رفتارهای جمعی نیز هست به نظر می رسد در جامعه دینی مبتنی بر اندیشه اسلامی، که با غایت توسعه بندگی خداوند و تکامل انسان برپا می شود، محوریت و جهت این ارتباط الهی و معنوی است. امام خمینی به عنوان مصلحی اجتماعی به دنبال احیاء و بهره برداری از این الگو در مدیریت اجتماعی، انقلاب اسلامی را رهبری نمودند. این مقاله می کوشد فرایند مذکور را از طریق تبیین نظری روابط سیاسی ناظر بر انقلاب اسلامی مطالعه نماید. روابط سیاسی، مطالعه مناسبات، رفتارها و انگاره های جمعی در جامعه ای است که سلسله مراتبی از قدرت وجود دارد. دو طرف این روابط می تواند احزاب، طبقات اجتماعی، و خصوصا دولت و ملت باشند. کیفیت روابط سیاسی هم معلول فرهنگ سیاسی یک جامعه است و هم تاثیرگذار بر آن. و این تاثیر به واسطه استفاده یک طرف از ابزارها و فرایندهای انتقال و ارسال پیام های سیاسی (تبلیغ سیاسی) محقق می شود. درک الگوها و چارچوب روابط دولت ملت در ایران معاصر  از مهم ترین بسترهای شناخت افت و خیز ارتباطات اجتماعی در جامعه ایران است. در این مقاله الگویی مستقل برای روابط سیاسی در انقلاب اسلامی طراحی شده است که در آن اساسا دو طرف رابطه، دو مفهوم و نهاد امام و امت اند. رابطه امام و امت، نسخه ای کمال یافته از ارتباطات اجتماعی در تاریخ جامعه شیعی بود که ابتدا در الگوی (مردم محدثین) و سپس الگوی (مقلد مرجع) وجود داشت و نهایتا در الگوی (امام امت) توسط امام خمینی بازسازی و احیا گردید. محور رابطه امام امت فراتر از رضایت ملت و کسب مشروعیت برای دولت است. لذا باید سیمای این رابطه را در عبادت الهی جست وجو کرد. آنجا که مردم نه به خاطر ترس و ظلم پذیری، بلکه بصیرت مندانه به خاطر غایتی الهی که هدف خلقت نیز هست به رهبر و امام خویش اقتدا می کنند و امام هم، عبادت و بندگی خدا را در خدمت، هدایت و محبت به مردم می داند. بر همین اساس نشان داده می شود که منطق ارتباطات اجتماعی در جامعه ای که چنین نسخه ای از روابط سیاسی اجرا و اعمال می شود، متفاوت از جوامع مادی است و با مفهوم ولایت الهی توضیح داده می شود.

Keywords:

ارتباطات اجتماعی , روابط سیاسی , امام , امت , انقلاب اسلامی , رضایت , امام خمینی جامعه دینی