ساختار نظام بین الملل و امنیت ملی با تاکید بر جهان سوم

مفهوم «امنیت ملی» از مفاهیمی است که هم در بعد نظری و هم در بعد عملی توجه بسیاری از تئوریسینهای روابط بین الملل و سیاستمداران را به خود جلب نموده است. امنیت ملی، از معضلات جدی نظامهای سیاسی در شرایط کنونی است. کشورهای جهان سوم با توجه به شرایط داخلی و با توجه به ساختار نظام بین الملل با یک ناامنی فراگیر و همه جانبه دست به گریبان اند. این گونه کشورها نمیتوانند در بعد امنیتی، از تاثیر نظام بین الملل بر سمتگیریها و سیاستها و استراتژیهای خود چشم پوشی کنند. از دیدگاه مفهومی، ماهیت تحولات و دگرگونی هایی که از سال ۱۹۸۹ در نظام جهانی رخ داده است، در سه حوزه قابل شناسایی میباشد که عبارتند از: ۱) کاهش حاکمیت ملی؛ ۲) بالا رفتن وابستگی متقابل بین المللی؛ ۳) افزایش کشمکشهای پراکنده و بدون نظم. با توجه به محورهای مذکور، روند حرکت با انحراف توجهات از امنیت نظامی به اقتصاد و رفاه اجتماعی شدت یافته است. بدین ترتیب، میتوان اذعان کرد که امروزه کشورهای جهان سوم با چهار بعد عمده امنیتی مواجه هستند؛ بعد نظامی، بعد اقتصادی، منابع محیطی و سیاسی، فرهنگی. آنچه که از این بحث جمع بندی میشود، آن است که در دنیای بعد از جنگ سرد، مفهوم جدیدی از امنیت متولد شده است که با مفهوم امنیت در دورههای قبل تفاوتهای اساسی پیدا کرده است. بدین معنا که امنیت چند جانبه، تجزیهناپذیر و یکسان در حال شکلگیری است. در نیتجه، طرح راهبردی مقاله این است که اگر اولویتهای باز سازی سیاست داخلی (افزایش ظرفیت دولت، بالا بردن مشروعیت نظام سیاسی، ایجاد نهادهای ملی و کارآمد و پاسخ گو کردن نظام سیاسی) متناسب با برنامه ریزی در باز سازی دیپلماتیک، اطلاعاتی و نظامی/دفاعی همراه نباشد، تاثیر چندانی در افزایش ضریب امنیتی کشورهای جهان سوم در پینخواهد داشت.