مقایسه تطبیقی تهدیدات امنیتی در گفتمان متعارف و متعالیه

پیچیدگی و انتزاعی بودن تهدید باعث شده تا اندیشمندان و نظریهپردازن نسبت به تبیین آن نظرات گوناگونی ارائه دهند هرکدام از نظریهپردازان، این موضوع را با ابعاد و شاخصهای مختلفی مورد تعریف قرار دادهاند که بهرغم وجود برخی افتراغ اما اشتراکات متعددی در آن یافت میشود. این مقاله، از منظر دو گفتمان؛ اول گفتمان متعارف که برگرفته از تعاریف و آراء اندیشمندان و نظریهپردازان مختلف که در مقام مقایسه تطبیقی، تهدید را از دیدگاه عقلانیتگرایی، انتقادی، سازندهگرایی، کپنهاک، جهان سوم و نابرابری و دوم گفتمان متعالی که برگرفته از آیات قرآن و نظرات امامین انقلاب میباشد را به روش توصیفی مورد مطالعه قرار داده است.     براساس نتایج به دست آمده، بارزترین منابع و ویژگی تهدیدات از نظر رئالیستها: نظامی، ملموس، مستمر، دولت محوری و سرزمینی بودن آنهاست. در نظریههای انتقادی تهدیدات غیرسرزمینی بوده و صرفا عینی، قابل مشاهده، دایمی و ثابت نیستند. از منظر سازندهگرایی؛ تهدیدات ثابت و دایمی نبوده و قبل از آنکه مادی و فیزیکی باشد، غیرمادی و اجتماعی است. از نگاه  کپنهاک، تهدید به ابعاد سیاسی، اقتصادی، نظامی، اجتماعی و زیستمحیطی تفکیک شده و دغدغههای امنیتی دولت، لزوما همان دغدغههای امنیتی جامعه نیست. همچنین مشکلات امنیتی و تهدیدات در نظر جهان سوم ریشه در ماهیت در حال توسعه بودن و ارتباط و تعامل آنها با سایر دولتها دارد و در نهایت جوهره اصلی رویکرد، نابرابری آن است که نابرابری در اشکال و ابعال مختلف آن، مشکل و معضل اصلی انسانهاست.     در گفتمان متعالی تهدید از منظر قرآن و پیامبرگرامی اسلام(ص) به عوامل اساسی و زیر بنایی از جمله: استکبار، حاکمیت طاغوت، ظلم، تجاوز و ارعاب و توجه به سعادت دنیا و عقبای انسان میپردازد و از نظر امامین انقلاب با نگاه قرآنی به موضوعاتی از جمله: فردی و سازمانی، مادی و معنوی، منطقهای و بینالمللی در ابعاد هفتگانه پرداخته میشود.     این مقاله قصد دارد تا مقایسهای تطبیقی بین نظریههای موجود در گفتمان متعارف و گفتمان متعالی را ارائه دهد و به این سوال پاسخ دهد که چه وجه اشتراک و یا تمایزی از نظر تطابق بین این دو گفتمان وجود دارد. این تحقیق به روش توصیفی و دادههای تحقیق به طریق مطالعه کتابخانهای و پویشهای اینترنتی گردآوری شده است.

Keywords:

تهدید , تهدیدامنیتی , گفتمان متعارف , گفتمان متعالی