کارکردهای اجتماعی دین از دیدگاه نهج البلاغه

در دنیای امروز که دنیای ارتباطات گسترده است ، شبهات زیادی در خصوص دین مطرح می شود؛ از جمله مهم ترین شبهات، شبهه ی ناکارآمدی دین در جامعه می باشد. یکی از مهم ترین مباحث پیرامون جامعه شناسی در جهان امروز بحث در مورد کارکردهای اجتماعی دین و نقش دین در جامعه می باشد. با توجه به عقبه ی زندگی بشر بر روی زمین و این که هر جایی آثاری از حیات و زندگی وجود داشت ، به موازات آن آثار دین و اعتقادات دینی مشاهده می شود. با توجه به کارکردهای وسیع دین می توان پیشینه ی کارکرد دین را مربوط به دوران ابتدایی حیات بشر دانست . گواه این مسئله مجسمه ها و نقاشی هایی است که از دوران گذشته بر روی سنگ ها و سینه ی غاره ا نقش بسته است که این مسئله اهمیت کارکردهای دین را در اعصار مختلف و ابتدایی ترین دوران حضور انسان در بر روی کره ی زمین را نشان می دهد. مقاله ی حاضر با عنوان کارکردهای اجتماعی دین از دیدگاه نهج البلاغه ابتدا به بررسی معانی واژه دین ، جامعه و کارکرد در لغت و اصطلاح پرداخته است و کارکردهای اجتماعی دین را در دو کارکرد سیاسی و فرهنگی مورد بررسی قرار داده است ؛ که مهم ترین کارکردهای سیاسی دین را می توان تشکیل حکومت اسلامی که بر پایه ی صداقت سیاسی و دوری از استبداد است خلاصه کرد. سخنان امام علی (علیه السلام) در سراسر نهج البلاغه نیز حاوی این مطلب است که ایشان، سیاست اصلی حکومت خویش را بر مبنای عدالت اجتماعی ، اقتصادی و احیای ارزش های دینی و اخلاقی بنا نهاده است و حاکمیت را نه سلطه گری که مسئولیت و امانت الهی می داند. از دیگر کارکردهای سیاسی دین می توان به ایجاد روحیه ی استقلال و آزادی و ایجاد وحدت و یک پارچگی جامعه اشاره کرد؛ وحدت و یک پارچگی در نزد امیر المومنان(علیه السلام)، از جایگاه و اهمیت ویژه ای برخوردار است تا آن جا که پس از ۲۵ سال، باز هم به سکوت خود ادامه می دهد و جهت جلوگیری از تفرقه ، رنجش خاطر خویش را همچون استخوانی در گلو تحمل می نماید. و از جمله کارکردهای فرهنگی دین می توان به ترویج اخلاق و معنویت ،برقراری عدالت و مبارزه با فساد ، بصیرت و دشمن شناسی اشاره کرد. آن چه در شخصیت و سیره ی عملی مولای متقیان مبین و آشکار می باشد آن است که ایشان در کوچک ترین مسئله ی زمامداری ، با مسامحه برخورد نکرد و از سیاست به عنوان ابزاری جهت رسیدن به اهداف دین اسلام بهره گرفت . هدف از این تحقیق بررسی نظریات ، سخنان، حکمت ها، خطبه های حضرت در خصوص کارکردهای اجتماعی دین بر طبق کتاب نهج البلاغه است .

Keywords:

کارکرد , جامعه , دین , نهج البلاغه .