چالش ها و مسائل پیش روی صنعت تولید ابریشم و نوغان داران گیلان عهد قاجاری (۱۳۰۰۱۳۳۵ق/ ۱۸۸۲۱۹۱۷م)

در عصر قاجاریه، گیلان به عنوان تولیدکننده عمده ابریشم و مرکز اصلی تجارت خارجی ایران از طریق دریای خزر، جایگاه چشمگیری در اقتصاد کشوری و منابع درآمد دولت مرکزی داشت. با وجود این، فراگیری بیماری کرم ابریشم در گیلان در سال ۱۲۷۷ق/۱۸۶۰م. و همچنین بی ­توجهی حکومت قاجاریه به این مسئله، موجب کاهش زیاد تولید محصول ابریشم در گیلان شد. با اعتراض نوغان داران گیلانی و تجار تبعه دول بیگانه به این شرایط و مواجه شدن دولت با ضرر مالی هنگفت مالی ناشی از آن، اقداماتی برای بهبود اوضاع صنعت ابریشم و نوغان داران گیلانی صورت گرفت. در این پژوهش با رویکرد تاریخی و همچنین با بهره گیری از رویکرد توصیفی- تحلیلی، وضعیت صنعت ابریشم در دوره قاجاریه طی سال ­های ۱۳۰۰-۱۳۳۵ق/۱۸۸۲-۱۹۱۷م. مورد بررسی قرار گرفته و اقدامات دولت قاجاریه و تلاش ­های تجار برای احیای دوباره این صنعت ارزشمند گیلان تبیین شده است. بنا بر یافته ­های این پژوهش، اولین اقدام دولت در این زمینه، واردات تخم نوغان توسط تجار خارجی بود. شکل­ گیری ادارات دولتی مرتبط با صنعت ابریشم به منظور رسیدگی به امور تجار خارجی و همچنین تشویق و ترغیب نوغان داران گیلانی برای شروع مجدد به کار نوغان داری، از جمله اقداماتی بود که برای احیای صنعت ابریشم در گیلان انجام گرفت.

Keywords:

گیلان , قاجاریه , اقتصاد گیلان , صادرات گیلان , ابریشم , رشت , لاهیجان