ساخت کلان رباعیات نیما یوشیج

ساخت کلان به ساختار زیرین و بنیادینی اطلاق می­شود که نظام و سازمان متن یا گفتمان را تبیین و تفسیر می­ کند. در بررسی و توصیف ساخت کلان رباعیات نیما، که برپایه طرح ساخت گفتمانی و متنی لطف­الله یارمحمدی درباره رباعیات خیام صورت گرفته و مبتنی بر سه سازه «توصیف»، «توصیه» و «تعلیل» است، علاوه بر این سه سازه، سازه های «تمنا و آرزو»، «تاسف»، و «تعجب» نیز قابل تشخیص است. براساس این طرح، رباعیات نیما را می ­توان به سه دسته رباعیات تک ­سازه ­ای، دوسازه ­ای و سه­ سازه ­ای تقسیم کرد. رباعیات تک سازه­ ای بیش از نیمی از کل رباعیات نیما را به خود اختصاص داده است. سازه اصلی و محوری در رباعیات نیما سازه توصیف است که بیشترین بسامد را دارد و در آن نیما به توصیف احوال خود، به ویژه احوال عاطفی خویش، در قالب گفت وگوهایی عاشقانه با معشوق پرداخته است. همچنین، توصیف طبیعت، انسان، جهان و دیگر مقوله­ های کلی از دیگر عناصر سازه توصیف در رباعیات او به شمار می­ آید. ازآنجاکه در دستگاه ارتباطی رباعیات نیما، جزء فرستنده در مرکز و کانون توجه قرار دارد، گفتمان رباعیات او از نوع توصیفی است. نگاه نیما در این اشعار به مقوله ­هایی همچون عشق، انسان و جهان، غالبا مبتنی بر نگرش سنتی است و فقط در رباعیاتی که در آنها به توصیف طبیعت پرداخته، نشانه­ هایی از بینش نو و تازه او دیده می شود.

Keywords:

Macro-Construction , Nima Yushij , Quatrain , Yarmohammadi. , ساخت کلان , نیمایوشیج , رباعی , یارمحمدی.