تحلیل کنش های سه گانه شخصیت های اساطیری در ساختار روایی داراب نامه طرسوسی از منظر اسطوره شناسی کنشگر ژرژ دومزیل

پژوهش حاضر به روش توصیفی - تحلیلی تلاش می­کند با توجه به نظریه کنشگرای ژرژ دومزیل به شناخت ساختار روایی داراب نامه طرسوسی به­عنوان یکی از کهن­ترین متون اساطیری ایران بپردازد و از این طریق میزان مشابهت کنش­های شخصیت های آن را با متون اساطیری هندواروپایی بسنجد. یافته­های پژوهش نشان می­دهد که ساختار روایی این اثر با متون حماسی هندواروپایی قابل انطباق است و کنش­های سه­گانه مطرح­شده در رویکرد کنشگرای دومزیل (فرمانروایی، جنگاوری و باروری) کنش­های اصلی شخصیت­های اساطیری در این روایت به شمار می روند. اسکندر، داراب، همای، طمروسیه و بوراندخت هر کدام دارای ویژگی­های بارزی هستند که در زیرمجموعه کنش­های سه­گانه طبقه­بندی می­شوند. در این اثر «پادشاهی مطلق» از آن خداوند است و خدای مطلق با استفاده از ابزارهای گوناگون از قبیل «خواب­دیدن»، «به کارگیری عوامل طبیعی» و «به یاری فرستادن موجودات افسانه­ای» به آنان مدد رسانده است. کنش جنگاوری در این روایت با اهداف مختلفی ازجمله گسترش قلمرو، دفاع از سیطره حکومت، برقراری امنیت، انتقام و گسترش دین و عدل و داد جایگاه ویژه­ای دارد و شخصیت­های اساطیری همواره در میدان های رزم آزموده می­شوند. فراوانی نعمت، خزینه­های انبوه، آبادانی، آرامش و رفاه، زیبایی و جوانی، دلبستگی و مشاهده امثال این موارد در توصیف شخصیت های اساطیری این روایت نیز نشان از کنش سوم یعنی باروری دارد.

Keywords:

اسطوره شناسی تطبیقی , داراب نامه , ژرژ دومزیل , شخصیت های اساطیری , کنش های سه گانه