تحلیل همدید سرماهای فرین ایران دکتر سیدابوالفضل مسعودیان محمد دارند دانشیار اقلیم شناسی دانشگاه اصفهان دانشجوی دکتری اقلیم شناسی دانشگاه اصفهان

یکی از شاخه­های مهم اقلیم­شناسی همدید، شناسایی حالت­های فرین ویژگی­های محیطی و تعیین الگوهای گردشی مسبب آنها است. هدف اصلی این پژوهش تحلیل همدید سرماهای فرین ایران است. بدین جهت از آمار روزانه­ی دمای مربوط به ۶۶۳ ایستگاه  اقلیمی و همدید در قلمرو مورد مطالعه، طی دوره­ی آماری ۱/۱/۱۳۴۰ تا ۲۹/۱۲/۱۳۸۲(۱۵۷۰۱ روز) استفاده گردید. سپس به روش  درون­یابی کریگینگ با یاخته­های ۱۸×۱۸ کیلومتر یک ماتریس ۵۲۱۴×۱۵۷۰۱ فراهم شد. میانگین دمای روزانه برای پهنه­ی مورد نظر (۵۲۱۴ یاخته) طی دوره­ی مورد مطالعه محاسبه شد. با استفاده از شاخص فومیاکی روزهایی که سرمای فرین اتفاق افتاده،  مشخص شد. سپس داده­ها برحسب شدت سرما و گستره­ی زیرپوشش مرتب شد. از بین روزهای همراه با رخداد سرمای فرین، ۵۰۰ روز اول به عنوان نمونه برگزیده شد. روزهای برگزیده شده تقریبا ۲ انحراف معیار از میانگین بلندمدت خود براساس شاخص فومیاکی کمتر بودند.مقادیر فشار تراز دریا با تفکیک مکانی- زمانی ۵/۲×۵/۲ درجه و ۶ ساعته، برای ۵۰۰ روز نمونه از سازمان هواشناسی و اقیانوس شناسی کشور ایالات متحده امریکا استخراج شد. انجام تحلیل خوشه­ای بر روی فواصل اقلیدسی مقادیر تراز سطح دریا برای ۵۰۰ روز انتخاب شده، نشان داد که سرماهای فرین ایران حاصل ۵ الگوی گردشی می­باشند: ۱- الگوی پرفشار سیبری-اروپا؛ ۲- الگوی پرفشار سیبری-کم­فشار ایسلند؛ ۳- الگوی پرفشار سیبری؛ ۴- الگوی پرفشار شمال خزر- سیبری؛ ۵- پرفشار شمال خزر.

Keywords:

تحلیل همدید , سرماهای فرین , تحلیل خوشه ای , ایران