تخمین و مقایسه ی قلمرو برف های دائمی در عصر یخچالی و بین یخچالی مطالعه موردی: حوضه ی رود هراز دکتر منیژه قهرودی

از ویژگی­های بارز کواترنر در ایران تناوب دوره­های  اقلیمی سرد وگرم می­باشد. ناهمواری­های کنونی ایران نشان­دهنده­ی اثر فرایندهای فرسایشی در شرایط متفاوت گرم و سرد بوده است. رشته­کوه البرز دارای شواهد متعددی است که نشانگر دخالت فرایندهای یخچالی و بین یخچالی می­باشند. این شواهد به صورت حفره­های بزرگ و عمیق و دره­های صخره­ای عریان و تخریب شده نمایان هستند. بررسی قلمرو برف­های دائمی در کواترنر می­تواند تعیین­کننده­ی مرز قلمرو دخالت فرآیندهای دوره­های یخچالی و بین یخچالی در ایران باشد. این تحقیق به منظور برآورد تغییرات خط برف دائمی حوضه­ی هراز در ارتفاعات البرز مرکزی انجام شده است. برای تخمین قلمرو برف دائمی در آخرین دوره­ی سرد، میراث­های اقلیمی و شواهد مورفولوژیکی با به­کارگیری تصاویر ماهواره­ای و مشاهدات میدانی، شناسایی شدند. سپس  به کمک روش رایت ارتفاع برف دائمی تعیین گشته است. از روش درجه روز برای به دست آوردن آستانه­ی دمایی ریزش برف استفاده شده است و تحلیل رگرسیونی برای تخمین اختلافات دمای محدوده برف­های دائمی در دوره­های گرم و سرد به کار رفته است.  با به­کارگیری شاخص NDSI در تصاویر سنجنده MODIS قلمروهای برفی در ماه مارچ سال­های ۲۰۰۸-۲۰۰۵ شناسایی شده تا با آستانه دمای ریزش برف مقایسه گردد. نتایج مطالعات نشان داد که در آخرین دوره­ی سرد،  قلمرو برف­های دائمی  تا ارتفاع ۱۸۰۰ متری در این حوضه پایین آمده است  و این قلمرو در حال حاضر حدود ۳۲۰۰ متر می­باشد و  بیانگر این است که بیش از ۸۰ درصد از مساحت حوضه در دوره­های سرد تحت حاکمیت فرسایش یخچالی بوده است. مشاهدات میدانی نیز آن را تایید می­کند.  اختلاف میانگین دمای هوا در دوره­های یخچالی ۶ درجه سلسیوس کمتر از دوره­های بین یخچالی بوده است. در واقع این اختلاف دما حاکی از حضور دو سیستم شکل­زایی متفاوت در حوضه­ی هراز می­باشد.

Keywords:

قلمرو برف دائمی , تغییرات اقلیمی , کواترنر , حوضه هراز