سنجش تطبیقی وقف طی دوره های قاجاریه و پهلوی دکتر پروانه شاه حسینی
Publish place: Geography and Development Iranian Journal، Vol: 9، Issue: 25
Publish Year: 1390
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 42
This Paper With 22 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_GDIJ-9-25_002
تاریخ نمایه سازی: 2 آبان 1402
Abstract:
موضوع وقف و شکل گیری فضاهای وقفی سابقهی دیرینه ای در شهر تهران دارد و با وقف قنات مهرگرد به وسیلهی بانویی زرتشتی آغاز و پس از اسلام با اشکال متنوعی شامل اماکن مذهبی، مسکونی، تجاری، فرهنگی- آموزشی، بهداشتی- درمانی، تجهیزات زیربنایی، مستغلات و اموال منقول در قالب وقفهای سنتی تا بنیادهای عظیم خیریه وقفی تداوم یافته است. چگونگی و نوع تجلی فضایی موقوفات در سطح شهر تهران در هر دوره ای را شرایط اجتماعی- اقتصادی و کالبدی حاکم بر جامعه تعیین می کند. از این روست که وقف و موقوفات در هر دوره ای در عین داشتن تشابهات، ویژگیهای منحصر به فردی نیز دارند. در مقالهی حاضر بر شناخت این تشابهات و ویژگیها و تغییر و تحول و علل آنها طی دو دوره قاجاریه و پهلوی بر اساس آمارها و اطلاعات در دسترس، سعی شده است. از این رو اهداف وقف، نوع موقوفات و چگونگی توزیع فضایی آنها در سطح شهر تهران در این دو دوره بررسی و با هم سنجش شده اند. نتیجهی حاصل آنکه در دو دورهی قاجاریه و پهلوی هدف عمدهی عمل به وقف، توسعه و نشر دین اسلام با گرایش غالب به مذهب شیعه بوده است. هرچند در کالبد شکافی آن، اهداف دیگری نیز وجود دارد. همچنین موقوفات عمدتا از نوع درآمدزا به ویژه مغازه بوده است. وقف هم در اهداف و هم در نوع موقوفات روند تکاملی داشته و علاوه بر شکل سنتی به شکل بنیادهای خیریه وقوع یافته است.
Keywords: