بررسی روایی و پایایی ابزار سنجش متغیرهای تداوم رفتارهای پیشگیری کننده از عفونت ناشی از ویروس هپاتیت ب در کارکنان خدمات بهداشتی درمانی

سابقه و هدف: لزوم اندازه گیری تداوم رفتارهای پیشگیری کننده، مورد تاکید پژوهشگران عرصه سلامت قرار دارد. حصول چنین هدفی مستلزم به کارگیری ابزاری برخوردار از روایی و پایایی مناسب در متون علمی است. مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی- مقطعی درسال ۱۳۹۲ با روش نمونه گیری تصادفی دو مرحله ای برروی ۱۳۵ نفر از کارکنان مرکز بهداشت شرق تهران انجام شد. از طریق بررسی روایی صوری کیفی و کمی، محاسبه نسبت و شاخص روایی محتوای ابزار، با قضاوت کیفی یک پانل ۱۴ نفره از خبرگان و روایی سازه با فاکتور آنالیز اکتشافی تاییدی و پایایی با تعیین توافق درونی (ضریب آلفای کرونباخ ) و روش های بازآزمایی، تخمین و مورد تایید قرار گرفت. یافته ها: از کل ۵۰ گویه اولیه، ۳ گویه اصلاح و ۵ گویه حذف و پس از محاسبه شاخص امتیاز تاثیر آیتم (با مقادیر بالاتر از ۵/۱) با CVI بیش تر از ۷۰/۰ و CVR بالاتر از۸۰/۰، نهایتا به تعداد ۴۵ مورد کاهش یافتند. تحلیل عامل اکتشافی با چرخش واریماکس، ۳ عامل را با مقدار ایگن بیش تراز یک ایجاد کرد که قادر به پیش بینی ۵۲/۷۴ درصد از تغییرات کل ابزار بود. تحلیل عاملی تاییدی برازش قابل قبولی را برای مدل ۳ عاملی با ۳ دامنه نشان داد. زیرشاخه ها همگنی خوبی را نشان دادند به طوری که میانگین همبستگی بین سوالی بیش تر از ۳۵/۰ بود (۰۰۱/۰p<). پایایی کل ابزار با محاسبه آلفای کرونباخ برابر ۸۳/۰ تایید شد و نتایج آزمون بازآزمون نشان دهنده ثبات پرسش نامه و گویه های آن بود. استنتاج: نتایج این مطالعه، شواهد مناسبی در خصوص استحکام ساختار عاملی و پایایی ابزار را فراهم نمود و می تواند در توسعه ابزار برای مقاصد تحقیقاتی، آموزشی و عملی در کارکنان سلامت، مورد توجه پژوهشگران قرار گیرد. کیفیت روان سنجی، ابزار نیز راضی کننده بود. البته محدودیت های روش شناسی باید در توسعه بیش تر پرسش نامه مدنظر قرارگیرد.

Keywords:

Psychometrics , Preventive behaviors , health care workers , روان سنجی , رفتارهای پیشگیری کننده , کارکنان خدمات بهداشتی درمانی