بررسی تطبیقی قصاید رضویه ابن یمین و صاحب بن عباد با رویکرد بینامتنی

چکیده رویکرد بینامتنی یا ارجاعات میان­متنی یکی از مباحث مهم و مورد توجه نظریه­پردازان معاصر است. در این رویکرد، فرض بر این است که متون مختلف از دیرباز با یکدیگر تعامل داشته و تحت تاثیر آثار پیش از خود خلق شده­اند. از این رو، هیچ اثر مستقلی را نمی­توان یافت که از این تاثیرپذیری و روابط بینامتنی متقابل برکنار بوده باشد. از جمله متونی که در این زمینه قابل بررسی هستند، قصاید فراوانی است که در مدح و ستایش امام هشتم شیعیان به زبان فارسی و عربی به رشته نظم درآمده­اند. با نگاهی به این قصاید ملاحظه می­شود؛ اشتراکات معنایی و لفظی بسیاری در آن­ها وجود دارد؛ گویی هر یک از آن­ها با توجه به شعر قبل از خود سروده شده­اند. در این جستار، کوشش شده است تا دو قصیده رضویه از ابن یمین به زبان فارسی و صاحب بن عباد به زبان عربی، بر اساس نظریه بینامتنی مورد بررسی قرار گیرد. نتیجه، بیانگر این است که قصاید مدنظر در دو حوزه محتوا و ساختار دارای اشتراکات زیادی است به گونه­ای که می­توان ادعا کرد؛ در این دو متن، تعامل و روابط دیالکتیکی و به تعبیر باختین، منطق مکالمه، حکم­فرما بوده است.

Keywords:

واژگان کلیدی: امام رضا (ع) , قصیده رضویه , ابن یمین , صاحب بن عباد , بینامتنیت