الگوی محدود سازی انحصارگرایی و ویژگی های منفی ماکیاولیسم حسابرسان در پرتو تئوری انتقادی

هدف: پژوهش حاضر تلاش می کند در پرتو تئوری انتقادی و با استفاده از روش زمینه بنیان، عوامل موثر و زمینه ساز انحصارطلبی در حسابرسی و ویژگی های منفی ماکیاولیسم حسابرسان را شناسایی نموده و در راستای بهبود کیفیت قضاوت های حسابرسان و محدودسازی هریک از این ویژگی ها، راهبردهایی را ارائه نماید. روش: با توجه به اینکه ویژگی های ماکیاولیسم و انحصارطلبی در حسابرسی میل به نخبه گرایی دارد، از روش زمینه بنیان و مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته برای بیان جنبه های معلوم و مجهول هریک از پدیده های موردبررسی این پژوهش استفاده شده است. دوره زمانی اجرای پژوهش طی سال های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ می باشد و جامعه آماری را اساتید خبره و مجرب دانشگاهی در حوزه حسابرسی، شرکای موسسات حسابرسی، کارشناسان رسمی دادگستری و مدیران ارشد سازمان حسابرسی تشکیل می دهند. به منظور سنجش اعتبار مدل تدوین شده در بخش کیفی پژوهش، از رویکرد معادلات ساختاری و از نرم افزار PLS استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان داد که عوامل فرهنگی، محیطی و اجتماعی به ترتیب ۲۷۶/۰ و۴۶۳/۰ در انحصارطلبی حسابرسی و ویژگی های ماکیاولیسم حسابرسان موثرمی باشد. ضعف ساختاری و فنی نیز به ترتیب به میزان ۴۵۸/۰ و ۳۵۸/۰ در انحصارطلبی و ویژگی های ماکیاولیسم موثر می باشد. حکمرانی سیاسی در حسابرسی به میزان ۶۵۴/۰ و عوامل بازدارنده، قانونی و نظارتی به میزان ۳۶۸/۰ بر انحصارطلبی در حسابرسی تاثیرگذار است. نتیجه گیری: محدودسازی ویژگی های منفی ماکیاولیسمی و انحصارطلبی در حسابرسی، از طریق تقویت دانش و مهارت های نیروی انسانی، اصلاحات ساختاری و فنی، بهبود اقتصادی و ارتباطات سیاسی، قاطعیت در اجرای قوانین و پایش مستمر عملکرد حسابرسان میسرمی گردد و موجب ارتقا کیفیت خدمات حسابرسی و بلوغ فکری و عملی حسابرسان می شود. همچنین بسترسازی برای افزایش کیفیت حسابرسی ازجمله پیامدهای محدودسازی انحصارطلبی در حسابرسی و ویژگی های ماکیاولیسم حسابرسان می باشد. دانش افزایی: نوآوری پژوهش، ترکیب تحلیل کیفی و آزمون تجربی برای شناسایی عوامل موثر بر انحصارطلبی در حسابرسی و ویژگی های ماکیاولیسمی حسابرسان در ایران است که پیرامون انطباق دیدگاه های رسته شده صاحب نظران حرفه حسابرسی، تلاش می شود راهبردهایی برای بهبود کیفیت قضاوت های حسابرسان ارائه گردد.

Keywords:

ویژگی های منفی ماکیاولیسم , انحصارگرایی درحسابرسی , تئوری انتقادی , حکمرانی سیاسی و ضعف مدیریتی , عوامل بازدارنده و نظارتی , کیفیت حسابرسی