مقایسه انتقادی نظریه «واقعیت های خیالی» یووال نوح هراری با نظریه «ادراکات اعتباری» علامه طباطبایی

«یووال نوح هراری» از منظری طبیعت­گرایانه، تاریخ پرماجرای انسان را روایت می­کند. او متکی بر این مبنا به مسائل بنیادین دین، سیاست، اقتصاد می­پردازد. هراری پیش از طرح تاریخ این سه دستاورد فرهنگی بشر ، یک اصل را که به منزله هسته اصلی نظریه اوست، پایه­ریزی می کند. آن اصل عبارت است از دیدگاه خاص او درباره «پیدایش مفاهیم اجتماعی-قراردادی و کارکرد آن در رشد فرهنگی انسان». هراری با این اصل، گوهر دین یعنی وجود خداوند را مفهومی «پنداری» و امری «اعتباری» تلقی می­کند. ازین رو نظریه او محمل دیدگاه­های الحادی می­باشد. مقاله حاضر نقدی است صرفا ناظر به اصل «واقعیت های خیالی» هراری؛ لذا به طرح مسائل پیرامون دین و بررسی استدلال­های مختلف اثبات وجود خداوند، رابطه خدا با جهان، مسئله خیر و شر که در آثار هراری با رویکرد ماده­انگارانه طرح شده است، نپرداخته و به پاسخ­های گوناگون دستگاه­های الهیاتی ادیان معتبر اکتفا می­شود. در این مقاله که با روش توصیفی تحلیلی و با بهره­گیری از منابع کتابخانه­ای گرد آمده، اصول واقعی و امور اعتباری در هر سه محور مذکور وجود داشته و اصل اولیه هراری از دو جنبه معرفت شناسی و انسان شناسی با نظریه اعتباریات علامه طباطبایی مورد مناقشه است.

Keywords:

هراری , واقعیتهای خیالی , علامه طباطبایی , ادراکات اعتباری