فعالیت اجتماعی و سیاسی زن از نگاه محمدمهدی شمس الدین

تحول در وضع زنان از اقتضاءات و رهاوردهای ورود به دنیای جدید است. شیخ محمد مهدی شمس الدین، میکوشد تا با بهره گیری از منابع شناخته شده اجتهاد از سویی و ملاحظه تحولاتی که در اوضاع و احوال بشری رخ داده، از دیگر سوی، به بازنگری در پارهای از مسائل مربوط به زنان بپردازد. ویژگی روش شناختی شمس الدین در این است که نصوص دینی را یکپارچه میبیند و رهیافت فقهی تازهای را عرضه میکند که بر مقاصد و غایات متکی است و نتایج را مورد توجه قرار میدهد و اختلال در نتایج را نشانه اختلال در فهم میبیند و از اینرو، به تصحیح مبانی روی میآورد. از سویی به نص و از سویی دیگر به واقعیت توجه دارد. هم از این روی، که وضعیت واقعی را با وضع مطلوب نصوص بسنجد و هم از آن روی، تحولات رخ داده در عرصه واقعیت را که میتواند به تغییر احکام منجر شود رصد کند. وی، از حدود فهم سنتی نصوص فراتر رفته و عنصر تحول در واقعیات و مقاصد عالی شریعت را در استنباط احکام مربوط به زنان دخالت داده و در نتیجه این تحول روشی، نتیجه گرفته که هم زنان بر اثر آموزش، دانایی و توانایی یافتهاند و میتوانند در عرصههای گسترده اجتماعی و سیاسی، نقش آفرینی داشته باشند و هم دگرگونیهای رخ داده در عرصه قدرت و سازوکارهای مهار آن، چندان توسعه یافته که میتواند مجال مناسبی برای زمامداری زنان فراهم کند; زیرا به فرض پذیرش روایاتی که از زمامداری زنان نهی میکند، باز میتوان گفت که امروزه، ماهیت حکومت و قدرت تحول یافته و نهادها اعمال قدرت میکنند و زمینه استبداد و خودکامگی و خودرای، نه در نظام سیاسی اسلام، که مبتنی بر شوراست، و نه در دموکراسی، فراهم نیست.

Keywords:

محمد مهدی شمس الدین , مشارکت سیاسی زن , مبانی اجتهاد , زن در اسلام