اصل اولی در تعارض ادله، تخییر یا تساقط

شبهه ای نیست که استنباط احکام در فرایند اجتهاد از ادله شرعی همواره بر یک منوال نبوده و با مشکلاتی همراه است که فقیه ناچار باید این مشکلات را برای نیل به احکام برطرف سازد، یکی از مهم‎ترین این مشکلات وجود تعارض میان ادله احکام و موضوعات است خصوصا در احادیث که بزرگ ترین منبع احکام و سنت است با تعارضات بسیاری مواجه هستیم تعیین اصل اولی که بیانگر مقتضای اصل عقلی باشد تاثیر فراوانی در تعیین موضع فقیه در فهم احکام و تطبیق آن دارد، اقوال مختلفی در تعیین این اصل از جانب اصولیان بیان شده که مهم‎ترین آن ها قول به تساقط و قول به تخییر و یا توقف است، طرفداران هر یک برای اثبات مدعای خود ادله ای اقامه کرده اند نگارنده سطور که نظریه تخییر را ترجیح می‎دهد نظریه تساقط که نظر مشهور بزرگان اصول امامیه است را بیان و در ترازوی نقد و ارزیابی قرار می‎دهد باثبات می کند که تساقط مقتضای عقل نیست بلکه این تخییر است که مقتضای اصل اولی عقلی است باهم در این مقاله به نقد نظریه تساقط و اثبات تخییر می‎پردازیم.

Keywords:

اجتهاد , تعارض , تساقط , توقف , تخییر