تاثیر اسیدی کردن خاک فسفات و ورمی کمپوست بر سینتیک رهاسازی فسفر در خاک آهکی

فسفر یکی از مهمترین عناصر ضروری برای رشد گیاهان و تولید محصولات کشاورزی است. درخاک های آهکی به علت pH بالا، درصد زیاد کربنات کلسیم، کمبود مواد آلی و رطوبت؛ کمبود فسفر به صورت یک عارضه عمومی دیده می شود. قابلیت جذب فسفر تابع واکنش های مختلف خاک است. سرعت و مقدار آزادسازی فسفر قابل استفاده تابع واکنش های خاک و زمان انجام این واکنش ها می باشد. اطلاعات درباره سرعت آزادشدن فسفر در خاک آهکی محدود می باشد. مطالعه سینتیک رهاسازی فسفر از خاک شاخص خوبی برای بررسی وضعیت جذب فسفر توسط گیاه می باشد. هدف از این تحقیق مطالعه سینتیک رهاسازی فسفر و به دست آوردن بهترین معادله برای توجیه رهاسازی فسفر از یک خاک آهکی تحت تاثیر اسیدی کردن خاک فسفات و ورمی کمپوست بود. در این مطالعه به منظور بررسی توان خاک فسفات و ورمی کمپوست اسیدی شده در رهاسازی فسفر آزمایشی با ۲ تکرار و ۵ تیمار شامل: ۱- شاهد، ۲- خاک فسفات، ۳- خاک فسفات اسیدی شده، ۴- ورمی کمپوست و ۵- ورمی کمپوست اسیدی شده انجام شد و پس از دو هفته انکوباسیون در دمای ℃۲±۲۰ میزان فسفر رهاشده نمونه ها با دستگاه اسپکتروفتومتر در زمان های ۲۵/۰ تا ۲۵۶ ساعت اندازه گیری شد. شش مدل سینتیکی برای توصیف رهاسازی فسفر مورد استفاده قرار گرفت. معادله الوویچ ساده شده با میانگین ضرایب تبیین (R۲) ۷۹/۰ و با میانگین خطای معیار (SE) ۴/۰ در تمام تیمار ها رهاسازی فسفر از خاک را به خوبی توصیف کرد. نتایج نشان داد که در ابتدا رهاسازی فسفر سریع و با گذشت زمان کاهش یافت. اسیدی کردن خاک فسفات و ورمی کمپوست منجر به تسریع و افزایش رهاسازی فسفر گردید. نتایج همچنین نشان داد که با اسیدی کردن ورمی کمپوست، به دلیل کاهش pH می تواند موجب کاهش تثبیت فسفر در تیمارهای حاوی مواد آلی نسبت به کود شیمیایی شود و فسفر سریع تر از این منبع آلی رها گردد.

Keywords:

خاک فسفات , سینتیک , کود آلی , معادلات سینتیکی , ورمی کمپوست