بررسی اطناب در اشعار علی معلم دامغانی براساس شیوه های اطناب در علم معانی

علم معانی طبق تعریف بزرگان ادب، علم بررسی معانی ثانوی جمله ها است.در کتاب معانی و بیان تالیف دکتر علوی مقدم و دکتر اشرف زاده، تعریف علم معانی از زبان سکاکی این چنین آمده است: «قواعدی است که به واسطه آن احوال لفظ شناخته می شود، احوالی که به سبب آنها لفظ با مقتضای حال برابری کند». معانی و بیان/ اشرف زاده علوی مقدم/سازمان مطالعه وتدوین کتب دانشگاهی ۳۰). دکتر شمیسا در خصوص علم معانی و وجه تسمیه آن می نویسد: «وجه تشمیه علم معانی از این جاست که گوینده معنا را مابق غرض خود برمی گزیند واین غرض اوست که معنایی خاص یا کاربردی خاص را به میدان می کشد، موضوع علم معانی عمدتا بررسی عبارات و جملات از حیث معانی و کاربردهای ثانوی آن است» (معانی و بیان ۱/شمیسا.سیروس/ پیام نور/ ص ۲۳). علم معانی به چند مبحث تقسیم می شود از جمله: ۱- اسناد خبری ۲- احوال مسند الیه ۳- احوال مسند ۴- انشاء ۵- قصر وحصر ۶- فصل و وصل ۷- ایجاز،اطناب و مساوات (معانی و بیان / اشرف زاده- علوی مقدم/ص ۳۰ و ۳۱) که ما در این جستار برآن شدیم تا مبحث اطناب را درمثنوی های علی معلم دامغانی بررسی نماییم.

Keywords:

علم معانی , اطناب , علی معلم , مننوی