تکرار پذیری اندازه گیری حس وضعیت مفصلی با استفاده از تکنیک عکس برداری در اندام فوقانی افراد سالم

اهداف: حس عمقی، درک آگاهانه از وضعیت اندام در فضا را فراهم می کند که باعث آگاهی از وضعیت قرار گیری و میزان حرکت مفاصل، تغییرات تعادلی و فشارمفصلی می شود. حس عمقی علاوه بر حس حرکت و محل قرارگیری مفصل، در کنترل حرکت به ویژه در برنامه ریزی حرکتی و مکانیسم فیدبک عصبی عضلانی نیز نقش دارد و با توجه به عملکرد مهم حس عمقی حائز اهمیت است تا ابزارها و روش های مناسب اندازه گیری آن مورد بررسی قرار گیرد. تکنیک ها و ابزارهای اندازه گیری مختلفی به منظور اندازه گیری اجزای مختلف حس عمقی به کار گرفته شده اند که معمولا پرهزینه و غیربالینی هستند. تکنیک عکس برداری از مفاصل که روشی آسان و کاربردی است و ابتدا توسط استیل من به منظور بررسی حس وضعیت مفصلی زانو با در نظر گرفتن تمامی متغیرهای اثرگذار بر حس وضعیت مفصلی انجام شد، تکرارپذیری خوبی را نشان داده است. همچنین مطالعات زیادی تکرار پذیری تکنیک عکس برداری را در مفاصل اندام تحتانی قابل اعتماد گزارش کرده اند، اما مطالعات کمتری در ارتباط با قابل اعتماد بودن این روش در اندام فوقانی وجود دارند. بنابراین هدف از مطالعه حاضر بررسی تکرار پذیری خطای بازسازی فعال زاویه با استفاده از تکنیک عکس برداری در مفاصل آرنج و شانه چپ افراد سالم است تا به عنوان روش در دسترس و کم هزینه برای اندازه گیری حس وضعیت مفصلی اندام فوقانی در مراکز درمانی مورد استفاده قرار گیرد. روش بررسی: دراین مطالعه متدولوژیک ده فرد سالم (پنج مرد، پنج زن) در بازه سنی ۱۸ تا۴۰ سال با روش نمونه گیری در دسترس شرکت داشتند . برای اندازه گیری خطای بازسازی فعال زاویه از تکنیک عکس برداری مفاصل که از روش های با تکرارپذیری بالا برای اندازه گیری حس وضعیت مفصلی اندام تحتانی است، استفاده شد. بدین صورت که نشانگرهایی بر لندمارک های مختلفی از آرنج و شانه چسبانده می شدند و حین بازسازی زوایا توسط شرکت کنندگان، از زاویه موردنظر توسط دوربین دیجیتال که روی یک پایه قابل تنظیم قرار گرفته بود، عکس گرفته می شد. سپس عکس ها در نرم افزار اتوکد واردشده و زوایای بازسازی شده با اتصال پاره خط ها از محل نشانگرها به دست آمده و مقدار خطای مطلق و نسبی که حاصل اختلاف زاویه اولیه و زاویه ایجاد شده توسط شرکت کننده بود، به عنوان معیاری برای سنجش دقت اندازه گیری استفاده می شد. حس وضعیت مفصلی در حرکت چرخش خارجی شانه، چرخش داخلی شانه و فلکسیون آرنج مورد بررسی قرار گرفت. به منظور بررسی تکرار پذیری در روز، اندازه گیری ها دو ساعت بعد و برای تکرارپذیری بین روز، دو روز بعد تکرار شد. جهت تحلیل آماری تکرار پذیری از روش تکرار پذیری نسبی (ICC) و تکرار پذیری مطلق (SEM) استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل از آزمون تکرار پذیری نسبی برای اندازه گیری های بین روز تمامی حرکات شانه و آرنج در خطای مطلق و نسبی، عالی (۹۲/≥۰) گزارش شده است. تکرار پذیری در روز نیز برای آرنج و چرخش داخلی شانه در خطای مطلق و نسبی عالی (۹۲/≥۰) و در چرخش خارجی شانه برای خطای نسبی عالی (۰/۹۴) و برای خطای مطلق خوب (۰/۸۰) گزارش شده است. همچنین تمام اندازه گیری ها دارای تکرار پذیری مطلق نیزبودند.  نتیجه گیری: روش عکس برداری از مفاصل روشی آسان، با هزینه کم و در دسترس است که می تواند یک روش قابل اعتماد به منظور ارزیابی حس وضعیت فعال مفصل باشد و به صورت کلی با ارزیابی حس عمقی اندام فوقانی و به صورت بالینی، توسط درمانگرها یا در تحقیقات مورد استفاده قرار گیرد.

Keywords:

Proprioception , Joint position sense , Upper limb , Image capture technique , حس عمقی , تکرارپذیری , خطای بازسازی زاویه , اندام فوقانی , تکنیک عکس برداری مفاصل