تفسیر سیاسی جریان های فکری معاصر از قرآن کریم در جهان عرب/علیرضا دانشیار

این پژوهش، تفسیر سیاسی جریان های فکری معاصر از قرآن کریم در جهان عرب را مورد بررسی قرار داده است. در تبیین تفسیر سیاسی جریان های فکری معاصر جهان عرب از قرآن، رهیافت های مختلفی وجود دارد که با توجه به مبانی، ویژگی های فکری و زمینه سیاسی- اجتماعی و نیز نقش محوری داشتن ادله چهارگانه (کتاب، سنت، اجماع و عقل) تفسیر سیاسی- اجتماعی عمده جریان های فرهنگی- اجتماعی در جهان عرب بر اساس برجسته سازی یک بعد و بردن تفسیر سیاسی به سمت وسوی یکی از ادله و یا استفاده از سایر مبانی، روش ها و ادله صورت می گیرد. صورت بندی جریان های تفسیر سیاسی عبارت اند از: ۱. تفسیر سیاسی جریان های نص محور (حدیثی، سلفی، فقهی و قرآن بسنده)؛ ۲. تفسیر سیاسی جریان‎های متاثر از  فلسفه و کلام اسلامی که شامل نومعتزلی، اشعری گری و فلسفی است؛ ۳. تفسیر سیاسی جریان های متاثر از تجددگرایی غربی شامل فلسفه تحلیلی غرب، جریان‎های متاثر از فلسفه قاره ای(هرمنوتیکی) و پدیدارشناختی از قرآن. ۴. تفسیر سیاسی رویکردهای کارکردگرایانه (رویکردهای جامعه شناسانه و سوسیالیستی)؛ ۵. تفسیر سیاسی جریان های تاویلی(شامل باطنی گری و رویکرد صوفی-عرفانی)؛ ۶. تفسیر سیاسی جریان های ادبی سنتی و معاصر از قرآن کریم. در یافته تحقیق می توان گفت که در جهان عرب، نوع تفسیر سیاسی حکومت و دولت  از آیات قرآن، با توجه به مبانی فکری، نقش سایر ادله (سنت، اجماع، عقل)، تاثیر سایر علوم و نقش فلسفه های جدید غربی در فهم و تفسیر هر جریانی با جریان های دیگر تمایز داشته و نتایج متفاوتی را دربر دارد.

Keywords:

قرآن کریم , تفسیر سیاسی , جریان های فکری , جهان عرب