وافدیه ی مغول؛ پژوهشی پیرامون امواج فراریان و پناهندگان دولت ایلخانان به قلمرو ممالیک مصر

یکی از تحولات برجسته در نیمهی دوم سدهی هفتم هجری/ سیزدهم میلادی،برپایی حکومت ایلخانان مغول در چهارچوب مرزهای سیاسی ایران است. از ویژگیهایقابل توجه این حکومت، چالشهای مرزی و اختلافات سیاسی- نظامی آنان با همسایهیغربی خود، ممالیک مصر بود. در این میان، نقش گروههای فراری و پناهنده به خصوصافراد و گروههایی که از سمت حکومت ایلخانان مغول به سوی ممالیک مصر میگریختند وبه آنان پناهنده میشدند، در بروز و تشدید خصومت میان دو دولت از اهمیت خاصیبرخوردار است. این گروههای فراری و پناهنده، در منابع عربی، تحت عنوان وافدیه ومستامنین معرفی شدهاند.مسئلهی اساسی پژوهش حاضر، این است که تحرکات امواج فراری و پناهخواه بهچه صورت شکل گرفته و علل سرکشی آنان علیه ایلخانان مغول چه بوده است. اینپژوهش بر آن است تا با بهرهگیری از روش تحقیق تاریخی به بررسی توصیفی و تحلیلینقش امواج وافدیه و مستامنین در بروز و تداوم روابط خصمانه میان ایلخانان و ممالیک وعلل تحرکات، عصیان و مخالفت آنان علیه ایلخانان بپردازد. بررسی منابع و مĤخذ نشانمیدهد که افراد و گروههای فراری و پناهخواه به دلایل مختلف سیاسی، نظامی و . .. باپیوستن به دولت ممالیک مصر در بروز تنش و خصومت میان ایلخانان و ممالیک نقشموثری را ایفا میکردند. محور نوشتار حاضر بررسی این تحرکات و علل آن میباشد.

Keywords:

ایلخانان , ممالیک , وافدیه , اویراتیه , فراریان , پناهندگان