تاملی در اندیشه اقتصادی خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی

رشیدالدین فضل الله همدانی (۶۴۵-۷۱۸ ق/ ۱۲۴۷- ۱۳۱۸ م) طبیب، مورخ، وزیر و سیاستمدار برجسته سلاطین بزرگ ایلخانی، غازان و اولجایتو، به شمار می رود. بدون تردید فعالیت های اجتماعی این وزیر مدبر و دانشمند در گرایش سلاطین متاخر ایلخانی به اعمال یک سلسله اقدامات اصلاح طلبانه خصوصا در زمینه اقتصادی و توسعه شهر و روستا و تثبیت نظام مالیاتی به نحو کاملا چشم گیری موثر بوده است. از این روی شایسته است فعالیتهای اجتماعی خواجه رشیدالدین فضل الله به طور فراگیر و جامع مورد مطالعه انتقادی قرار گیرد. در مقاله حاضر کوشش بر این است تا اندیشه اقتصادی خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی را در عهد سلطنت غازان خان، که درغالب یک سلسله اقدامات اقتصادی به منصه ظهور رسید مورد بررسی و پژوهش قرار گیرد. به طور مشخص موارد زیر از منظر اندیشه اقتصاد سیاسی خواجه رشید الدین مطمح نظر خواهد بود: ۱- ترمیم شبکه های ویران آبیاری در جهت کمک به رشد کشاورزی و باغداری . ۲-احیای اراضی بایر و حمایت از کشاورزان و روستائیان با تثبیت نرخ مالیات ارضی (خراج) و مالیاتهای دیگری که به دیوان واریز می شد. ۳ – به رسمیت شناختن حق تملک برزمین و بازگرداندن زارعان متواری

Keywords:

خواجه رشیدالدین فضل الله , ایلخانان , غازان خان , کشاورزی , آبیاری , اندیشه اقتصادی