آینده پژوهی خدمات سلامت معنوی در ایران: یک مرور آسیب شناسانه

زمینه و هدف: تحقق رویکرد سلامت همه جانبه، رشد معنویت و اخلاق اسلامی در جامعه، نیازمند خدمات سلامت معنوی مبتنی بر نظریه­ های علمی است. نظام سلامت نیازمند ارائه مراقبت­ های سلامت معنوی در طیف سلامت و بیماری، درتمام سطوح پیشگیری و در طول عمر است. این مطالعه با هدف آسیب شناسی خدمات سلامت معنوی ایران به منظور طراحی اقدامات هدفمند برای شکل دادن به آینده ­ای مطلوب انجام شد. روش ها: این مطالعه آینده پژوهی اسلامی طی ۱۸ ماه بر مبنای مدل منطقی و همکاران در سه مرحله اجرا شد: ۱) مرحله  تحلیلی: مرور غیر سیستماتیک شواهد با پروتکل PRISMA و جستجوی شواهد دینی و علمی در سه دهه اخیر در پایگاه های علمی. تحلیل ۳۲ مقاله بر مبنای مدل آنالیز مفهومی واکر و آوانت؛ ۲) مرحله تفسیری: مبتنی بر نظریه شخصیت و نظریه آسیب شناسی مدل قلب سلیم؛ ۳) مرحله شهودی: به­ وسیله تحلیل محتوایی داده­ های حاصل از مصاحبه با ۲۵ نفر از خبرگان ملی. جهت بررسی استحکام، دقت، کامل بودن، امکان درک منطقی یافته ­ها علاوه بر پیشنهادات مورس و همکاران، از دو پنل تخصصی در گروه سلامت معنوی فرهنگستان علوم پزشکی استفاده شد. یافته ها: چالش­ ها درسه بخش احصا شدند: ۱) حوزه تحقیقاتی: عدم نظارت فقهی برتحقیقات، عدم استفاده دانشگاهیان از شواهد دینی، تهیه پرسشنامه­ های سنجش دینداری، کمبود نظریه پردازی؛ ۲) بخش آموزشی: عدم آموزش سلامت معنوی در دانشگاه­ ها، عدم تربیت اساتید منتور معنوی، کمبود درسنامه سلامت معنوی؛ ۳) حوزه خدمات بالینی: فقدان استاندارهای خدمات سلامت معنوی، عدم سنجش شایستگی مراقبان معنوی، بی­توجهی به نیازهای معنوی مردم، مغفول ماندن خود مراقبتی معنوی، عدم اجرای مراقبت معنوی مبتنی بر نظریه ­های علمی. نتیجه گیری: برای طراحی آینده مطلوب سلامت معنوی، تهیه استانداردهای بالینی، تربیت اساتید منتور، آموزش طولی مبتنی بر شایستگی، ارائه خدمات سلامت معنوی مبتنی بر نظریه­ های علمی توسط تیم درمانی واجد شایستگی و مجوز توصیه می­ شود.

Keywords:

Islam , Futurology , Pathology , Health Services , Spirituality. , اسلام , آینده پژوهی , آسیب شناسی , خدمات سلامت , معنویت