تحلیل انتقال گروه های خشکسالی با استفاده از زنجیره مارکف و روش خطی-لگاریتمی: راه کاری برای اعلام هشدار اولیه

در پژوهش حاضر، خصوصیات احتمالی خشکسالی از قبیل احتمال­ مانای وقوع خشکسالی، خاتمه خشکسالی و میانگین دوره تناوب در هر گروه خشکسالی با بکارگیری شاخص SPI اصلاح شده (با سری­های زمانی ۳، ۶ و ۱۲ ماهه) و زنجیره مارکف، در استان مازندران مورد بررسی قرار گرفت. بنابر نتایج با افزایش سری زمانی (از ۳ به ۱۲ ماهه) زمان خاتمه خشکسالی و میانگین دوره تناوب گروه­های مختلف خشکسالی به ترتیب افزایش و کاهش ­یافت. بعلاوه، مدل­های خطی-لگاریتمی برای پیش­بینی کوتاه مدت انتقال گروه­های خشکسالی SPI ۱۲ بکار برده شد. نتایج نشان دادند که کمترین تعداد وقایع خشکسالی مربوط به انتقال­های مستقیم هر گروه خشکسالی به دو یا سه گروه قبلی و یا بعدی بودند. همچنین، احتمال­های رخداد گروه خشکسالی با معلوم بودن گروه­های خشکسالی دو دوره قبل، و بکارگیری مدل خطی-لگاریتمی تعیین و ارزیابی شدند. نتایج ارزیابی در سال ۲۰۰۱ میلادی نشان داد که مدل از قدرت مناسبی برای پیش­بینی گروه­ شدت خشکسالی در دو ماه آینده با معلوم بودن گروه­های شدت خشکسالی در دو ماه قبلی (به ویژه در دوره­های شروع یا خاتمه خشکسالی)، برخودار می­باشد. بنابراین مدل­های خطی-لگاریتمی می­توانند به عنوان ابزار مناسبی به منظور اعلام هشدار اولیه به کشاورزان و برنامه­ریزان آبی در اوایل فصل پاییز، مورد استفاده قرار گیرد.

Keywords:

Prediction , SPI index , Markov chains , Log-linear model , Early warning , پیش بینی , شاخص SPI , زنجیره مارکف , مدل خطی-لگاریتمی , هشدار اولیه