ساخت و استانداردسازی پرسشنامه سلامت روان براساس آموزه های اسلامی

سابقه و هدف: روان شناسان به طور عمده بر آثار مثبت دین در زندگی واقعی انسان اشاره کرده اند. در اسلام ویژگی های یک انسان کامل که از سلامت روان برخوردار می باشد، مورد توجه قرار گرفته است. در این راستا هدف از پژوهش حاضر ساخت، رواسازی و اعتباریابی پرسشنامه سلامت روان براساس آموزه های اسلامی در دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه های دولتی شهر تهران در سال ۱۳۹۲ بود. مواد و روش ها: ۵۰۰ شرکت کننده به روش تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و پرسشنامه ها ی سلامت روان را براساس آموزه های اسلامی، GHQ و SCL۹۰ تکمیل نمودند. شایان ذکر است که پرسشنامه سلامت روان براساس آموزه های اسلامی در سه نسخه اجرا شد: نسخه مقدماتی (با ۱۲۲ ماده)، نسخه آزمایشی (با ۹۶ ماده) و نسخه نهایی (با ۹۰ ماده) که پس از تحلیل نهایی ۳۳ گویه باقی ماند. یافته ها: از طریق تحلیل عاملی اکتشافی سه عامل ایمان به خدا (۲۳ گویه)، کنترل خود (۷ گویه) و تسلیم (پذیرش حق) (۳ گویه) استخراج شد که سه عامل مذکور به ترتیب ۶/۳۲، ۸/۹ و ۰۵/۷ از واریانس کل آزمون را تبیین کردند. علاوه براین کل واریانس تبیین شده معادل ۵/۴۹ بود. تحلیل عاملی تاییدی نیز نشان از برازش خوب مدل با داده ها داشت. همچنین همبستگی این پرسشنامه با دو پرسشنامه GHQ و SCL۹۰ معنادار بود. از سوی دیگر تفاوت بین نمره کل و عامل های آن در دو گروه از افراد دارای سلامت روان و بدون سلامت روان بیانگر روایی افتراقی این پرسشنامه بود. همسانی درونی کل پرسشنامه و عامل های مذکور به ترتیب معادل ۹۳۲/۰، ۹۴۲/۰، ۶۹۶/۰ و ۶۲۸/۰ بود و پایایی کل آزمون به روش بازآزمایی معادل ۹۴۶/۰ به دست آمد. استنتاج: این پرسشنامه برای بررسی سلامت روان براساس آموزه های اسلامی ساخته شده است و در کنار ابزارهای تشخیصی دیگر می تواند سطح سلامت روان افراد را اندازه گیری کند. همچنین از این پرسشنامه می توان در فعالیت های پژوهشی و مشاوره ای استفاده کرد.

Keywords:

Islamic teachings , Mental health , Reliability , Validity , آموزه های اسلامی , اعتبار , سلامت روان , روایی