اندیشه های علمای فقهی و اصولی درباره اجماع

حقوق پدیده نوی نیست بلکه همزاد اجتماع بوده و همراه اجتماع راه طولانی را قرون و اعصار را پیموده و با آن رو بتکامل میرود از این رو تعبیرهای حقوق جدید و حقوق قدیم را باید بیشتر یک دسته بندی کلاسیک و برای سهولت تفهیم دانست و گرنه بسیاری از مفاهیم و تئورهای حقوق جدید در حقوق قدیم عینا وجود داشته منتهی بنام دیگر و ببیان دیگری, برای نمونه مفهوم دکترین یا عقاید علمای حقوق که در حقوق جدید می تواند بطور غیر مستقیم منشاء حق و تکلیف باشد در حقوق اسلام بنام اجماع وجود داشته و همین نقش را ایفاء می کرده , بنابراین نباید تصور کرد که جدائی و فاصله بین حقوق جدید و حقوق قدیم باندازه اختلاف بین تمدن جدید و تمدن قدیم است, تئوری ها و نظریه های حقوقی هر چه قدیم تر باشد و قوام ودوام بیشتری داشته باشد بهتر است و ارزش بیشتری دارد, بهمین جهت اگر بتوانیم پایه های تئوری و فرضیه های جدید حقوقی را در حقوق قدیم بیابیم باستحکام بنیان آن کمک مهمی کرده ایم در این مقاله در یک مورد چنین کاری شده و آن مقایسه بین اجماع و دکترین است, اجماع اصطلاحی است قدیمی و کی از ادله استنباط حقوق اسلامی بشمار می رود, پس از تعریف و تجزیه و تحلیل آن خواهیم دید که چگونه این اصطلاح کهنه و قدیمی در حقوق جدید به لباس نو تازه دکترین و عقاید علمای حقوق در آمده, جوان شده و مقام و ارزش خود را در حقوق حفظ کرده است