تاثیر مدیریت زراعی با استفاده از تناوب و سیستم کوددهی تلفیقی بر عملکرد دانه و ویژگی های بیولوژیک خاک در زراعت آفتابگردان

این آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در سال های زراعی ۱۳۸۸و ۱۳۸۹به مدت دو سال اجرا گردید. گیاهان کاشته شده  در تناوب زراعی شامل خلر (Lathyrus sativus L.) به عنوان کود سبز و آفتابگردان به عنوان گیاه زراعی اصلی و گیاه کلزای علوفه ای در فصل پاییز بود. طرح آزمایشی به صورت طرح کرت های خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بود که در آن عامل اصلی عبارت بود از سیستم کشت تناوبی در ۲ سطح با و بدون کود سبز شامل ۱- کود سبز- آفتابگردان -کودسبز- آفتابگردان GM)) و ۲- آیش- آفتابگردان -آیش-آفتابگردان (Fa) و عامل فرعی عبارت بود از ۵ نوع سیستم تغذیه ای شامل ۱- کود آلی زئوپونیکس ( (Z۱۰۰۲- کود تلفیقی (۷۵% آلی زئوپونیکس + ۲۵% کود شیمیایی (اوره بر اساس آزمایش خاک) (Z۷۵F۲۵)، ۳- کود تلفیقی (۵۰% آلی زئوپونیکس + ۵۰% کود شیمیایی) (Z۵۰F۵۰)، ۴- کود تلفیقی (%۲۵ آلی زئوپونیکس + ۷۵% کود شیمیایی) (Z۲۵F۷۵) و ۵- کود شیمیایی اوره (F۱۰۰).  نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه در سیستم ۱۰۰ درصد شیمیایی و ۱۰۰ درصد زئوپونیکس حاصل گردید و سپس در سیستم ۵۰ درصد شیمیایی + ۵۰ درصد زئوپونیکس بدست آمد. سیستم های تغذیه تلفیقی در هر دو تناوب به طور کارآمدی سبب افزایش میزان ماده آلی خاک شدند تیمار آیش دارای مقدار بیشتری کربن بیوماس میکروبی و تنفس میکروبی نسبت به تیمار کودسبز در خاک بود. تجزیه مرکب داده های دو سال آزمایش برای نسبت کربن به نیتروژن نشان داد که تناوب تاثیر معنی داری بر این نسبت داشت و مقایسه میانگین ها نشان داد که این نسبت در تیمار آیش بیشتر است. در میان سیستم های مختلف تغذیه تیمار ۱۰۰% زئوپونیکس بیشترین میزان نسبت کربن به نیتروژن را نشان داد و کمترین میزان مربوط به تیمار ۲۵% زئوپونیکس + ۷۵% شیمیایی بود. به طور کلی با اجرای مدیریت تغذیه تلفیقی گیاه از طریق به کارگیری کودسبز، زئوپونیکس و شیمیایی به عنوان یک رهیافت بوم شناختی می توان به نظام های کشاورزی پایدار با هدف کاهش مصرف کودهای شیمیایی و افزایش بهره وری نهاده ها و پایداری تولید محصولات زراعی دست یافت.

Keywords:

تناوب , زئوپونیکس , سیستم تغذیه تلفیقی , کودسبز , ویژگی های بیولوژیک خاک