مدیریت مرتع (طرح های مرتع داری)

پس از ملی شدن مراتع، براساس تکلیف تعیین شده در تبصره یک ماده سه قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع (مصوب ۳۰/۵/۱۳۴۶)، تهیه و اجرای طرح های مرتع داری به عنوان مهم ترین سیاست دولت برای مدیریت مراتع کلید خورد. این سیاست پس از گذشت بیش از پنج دهه، هنوز پابرجا است و از طرف سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور (سازمان ج.م.آ) به عنوان برنامه محوری برای مدیریت مراتع پیگیری و اجرا می شود. در بند ۲۱ ماده یک قانون حفاظت و بهره برداری، در تعریف طرح مرتع داری آمده: «طرح مرتع داری طرحی است که به منظور بهره برداری از مرتع مورد تصویب وزارت منابع طبیعی واقع شود». بعدها در مقررات مصوب سازمان ج.م.آ، تعریف طرح مرتع داری کامل تر شد. در بند ۱۹ فصل اول شیوه نامه فنی و اجرایی بهره برداری از مراتع کشور (ابلاغیه شماره ۱۳۲۶۱/۱/۹۹-۱۱/۵/۱۳۹۹) و بند ۱۵ فصل اول راهنمای تهیه و اجرای طرح های مرتع داری ابلاغیه دی ماه سال ۱۳۹۹، طرح مرتع داری این طور تعریف شده است: «سندی مشتمل بر مجموعه فعالیت های مربوط به حفظ، احیاء، اصلاح، توسعه و بهره برداری بهینه از مراتع که در قالب برنامه زمانی و مکانی معین و نیز پیش بینی حجم عملیات و برآورد هزینه و درآمد، تهیه و به تایید وزارت جهاد کشاورزی (سازمان) می رسد».