معناشناسی واژه «مخضود» در قرآن

«معناشناسی» یکی از شاخه های زبان شناسی است که به مطالعه معنا با بررسی مواردی چون جنبه آوایی کلمه، ساختار صرفی، کارکرد نحوی هر واژه در جمله و معانی مفرد کلمه یا همان معنای قاموسی آن می‎ پردازد. یکی از راه های درک و فهم معارف قرآنی، شناخت معنای واژگان آن به شکل دقیق است. «مخضود» از واژگانی است که در قرآن کریم تنها یک بار در سوره واقعه و در کنار کلمه «سدر» آمده است. مفسران برای این واژه معانی متعددی آورده اند از جمله زدودن خار، بدون خار، نرم و سر فرودآورده و پرمیوه و بی آزار. بسیاری از لغویان نیز همین معانی را برای ریشه «مخضود» ذکر کردهند  و البته معانی دیگری را هم بر آن افزوده اند. حال این مسئله مطرح است که واژه «مخضود» در قرآن بر چه معنایی دلالت دارد؟ لذا نوشتار حاضر با هدف پاسخ به این سوال به شیوه توصیفی، تحلیلی واژه مخضود را در سطح آوایی، صرفی، نحوی و نیز لغت نامه ها مورد بررسی قرار داده است. همچنین دیدگاه های مفسران را در مورد این کلمه بررسی نموده است. دستاوردهای این پژوهش نشان می دهد که واژه مخضود مشترک لفظی است که رابطه مجازی و علاقه مشابهت میان معانی مختلف آن وجود دارد.

Keywords:

معناشناسی , واژگان قرآن , واژه مخضود , نرم و سرفرودآورده , بدون خار