منابع گیاهی بره موم از تیره سرو در ایران
Publish place: Journal of bee science and tecniques، Vol: 6، Issue: 10
Publish Year: 1394
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 67
This Paper With 11 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_HBSJ-6-10_002
تاریخ نمایه سازی: 10 بهمن 1402
Abstract:
حسن نظریان: دانشیار آموزشی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مرکز آموزش عالی امام خمینی(ره) چکیده تیره سرو دارای ۳ جنس (سرده) به نامهای سرو Cupressus، ارس Juniperus و نوش Thuja است. این تیره بر خلاف تیره کاج که هیچگونهی بومی در ایران ندارد، گونههایی از آنها به طور طبیعی در ایران میرویند. از جنس Cupressusیک گونه با نام Cupressus sempervirens با ۳ واریته با نامهای زربین C. sempervirens var. horizontalis، سرو ناز C. sempervirens var. cereiformis و سرو شیرازی C. sempervirens var. fastigiataدر ایران به طور طبیعی پراکندهاند. از بین واریتههای آن زربین در درههای سفیدرود و چالوس بین ارتفاعات ۳۰۰ تا ۷۰۰ متر از سطح دریا بر روی تشکیلات آهکی جمعیتهای متراکمی تشکیل داده است. در دره سفید رود در ارتفاعات امامزاده هاشم، رستم آباد، رودبار و منجیل جامعه کمابیش یکدست و متراکم زربینستان دیده میشود. سطح وسیعی از دره چالوس نیز پوشیده از این گونه گیاهی است. این گیاه در مرزن آباد و پل زغال تا ارتفاع ۷۰۰ متر پراکنده است. در سطح پشتی برگهای فلسی این جنس منفذ ترشح رزینی و صمغی وجود دارد. جوامع زربینستان منابع مهم تولید بره موم در این مناطق محسوب می شوند. گونه سرو نقرهای Cupressus arizonicaاز جنوب امریکا به ایران آورده شده است. این گیاه در پارکها و فضاهای سبز کاشته میشود. در سرو نقرهای، رزین علاوه بر منفذ ترشحی در پشت برگهای فلسی از ساقه و شاخهها هم به بیرون ترشح میشود ولی در گونههای بومی این جنس، ترشح به طور عمده از منفذ رزینی پشت برگها به بیرون انجام میشود. سرو نقرهای منبع مهم تولید رزین و صمغ در این تیره محسوب میشود. تنها گونه بومی از جنس Thujaدر ایران نوش یا سرو خمرهای Thuja orientalis است که در علی آباد کتول جمعیتهای متراکمی تشکیل داده است. به علاوه در نقاط مختلف ایران به عنوان پرچین کاشته میشود. این گونه از نظر حجم ترشح رزین و صمغ در تیره سرو، در جایگاه دوم و پس از سرو نقرهای قرار دارد. علاوه بر ترشح از منفذ پشت برگهای فلسی، شاخههای آسیب دیده و هرس شده آن نیز صمغ و رزین ترشح میکنند. از آنجاکه سطح قابل توجهی از پارکها و فضاهای سبز از این گیاه پوشیده شده است از منابع مهم رزین و صمغ در ایران محسوب میشود. در صورتی که کلنیها از اواخر پاییز تا اواسط زمستان در این مناطق، حضور داشته باشند میتوان برهموم با کیفیت و به مقدار زیاد تولید کرد. جنس Juniperus دارای ۵ گونه بومی در ایران است. پیرو، بالش خرس Juniperus communis ssp. hemisphaerica بر روی تشکیلات آهکی در ارتفاعات ۲۰۰۰ تا ۲۸۰۰ متر در رشته کوههای البرز، در استانهای گلستان، مازندران، گیلان، تهران و سمنان میروید. ارس J. oxycedrus در منطقه زیارت گرگان میروید. ارس، چتنه J. oblonga در شمال غرب ایران در استانهای آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و اردبیل بین ارتفاعات ۱۳۰۰ تا ۲۶۰۰ متر پراکنده است. مای مرز، ریس، ابهل، لمبیر J. sabina در استانهای مازندران، گلستان و سمنان در ارتفاعات ۲۰۰۰ تا ۲۸۰۰ متر پراکنده است و در آذربایجان در منطقه ارسباران در ارتفاعات ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ متر دیده میشود. ارس، اردوج J. excelsa در میان گونههای تیره سرو بیشترین پراکنش را در ایران دارد. در منطقه ایران و تورانی در رشته کوههای البرز و زاگرس و در بین ارتفاعات ۲۰۰۰ تا ۲۷۰۰ متر بر روی تشکیلات آهکی ایجاد جوامع ارسستان میکند. اردوج J. foetidissima در منطقه حفاظت شده ارسباران دیده میشود. جریان ترشح رزین بیشتر در فصول گرم است و در صورتیکه رزین توسط انسان یا زنبور عسل جمع آوری نشود روی گیاه خشک میشود. منافذ رزینی پشت برگهای فلسی در روزهای گرم رزین بیشتر ترشح میکنند و در صورت جمع آوری توسط زنبور جریان ترشح رزین ادامه مییابد. در صورتی که زنبور از رزین مترشحه جمعآوری نکند به تدریج اسانسها و الکلهای فرار موجود در آن تبخیر میشود و ماده جامد باقیمانده که شفاف و شکننده است در سطح منفذ به جای میماند که کمابیش مانع ترشح بیشتر آن میگردد. در صورتی که رزین خشک شده در سطح منفذ برداشته شود ترشح رزین از سر گرفته میشود. در صورت حضور کلنیهای زنبور عسل در کنار این گیاهان میتوان در سطح برگ ترشح مدوام رزین ایجاد کرد و با برخورداری از جریان ترشح رزین در مدت زمان طولانی، اقدام به تولید حجم زیادی برهموم با ارزش کرد.
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :